Kızılca, Gül Karagöz2022-10-192022-10-192021https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2021.61.2.20http://hdl.handle.net/20.500.12575/846611839 yılında Babıali, merkezi yönetimi güçlendirmek amacıyla devleti yeniden yapılandıran 1839-1876 yıllarını kapsayan Tanzimat reform programını uygulamaya sokmuştur. Bu süreçte, Babıali daha merkezileşen ve halkın üzerinde kontrolünü arttıran yönde yönetme biçimini değiştirmiştir. Ancak merkezileşme girişimleri, Yeniçeri Ocağı’nın 1826’da kaldırılması örneğinde görülebileceği üzere Tanzimat’tan önce başlamıştır. Merkezileşme çabalarının ürünlerinden biri de gazete basımıdır. Toplumun ve devletin yeniden yapılandırıldığı bu dönemde devlet, 1831yılında ilk Osmanlıca gazeteyi basmıştır. 1840 yılından başlayarak ise, Osmanlı toplumu için yeni bir gelişme sayılan gazetelerde reklam basımı başlamıştır. Basım faaliyetlerinin başladığı bu dönemde başka gelişmeler de yaşanmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu ve kapitalist Avrupa ekonomileri arasındaki ticari ve iktisadi ilişkiler artmıştır. Ulaşım ve iletişim altyapısındaki gelişmeler ve Avrupa ile artan ilişkiler, Osmanlı İmparatorluğu’nu Avrupa’da imal edilmiş ve yeni bir tüketici tipine ihtiyacı olan ürünlerin ithal edildiği bir pazar haline getirmiştir. Bu süreçte, Osmanlı halkı gazete ilan ve reklamları aracılığıyla düzenli ve gittikçe artan biçimde, hepsi Avrupa menşeili olmasa da ağırlıklı olarak Avrupa’dan ithal edilmiş albenili ürünler ile tanışmıştır. İbret ve Hadika, zamanının iki önemli gazetesidir. 1872-73 yılları arasında basılan bu gazeteler, yüksek tirajlara ulaşmış ve halkın sesi haline gelmişlerdir. Ancak, bu iki gazetenin reklamlarına odaklanan ve bunlarda yayınlanan ilan ve reklamlarda Osmanlı’nın değişen gündelik hayat tarzının izini süren çalışma bulunmamaktadır. Ama belki daha önemlisi, Osmanlı basın tarihçisinin günümüze kadar saklanamaması nedeniyle, gazete okuyucuların abonelik kayıtlarına ulaşma şansından yoksun oluşudur. Bu nedenle, bu çalışmada 1872-73 yılları arasında basılan İbret ve Hadika’nın ilan ve reklamlarını inceleyerek, bunların gazetelerin okuyucu kitlesinin tespitinde kullanılıp kullanılamayacağını anlamaya çalıştım. Ayrıca, İbret ve Hadika’nın ilan ve reklamlarını çalışmanın merkezine alarak bu reklamların Osmanlı halkının Tanzimat ile birlikte hayatının her alanda deneyimlediği sosyal ve ekonomik değişimleri hangi biçimlerde yansıttığını gösterdim.enİlan/ReklamOkuyucu KitlesiOsmanlı BasınıArticle612106911002459-0150