Baran, AbdullahAkın, Harun2023-01-242023-01-242022http://hdl.handle.net/20.500.12575/87154Topraklar ekim zamanında yağışın göreceli olarak erozyona neden olduğu zaman içerisinde erozyona son derece duyarlı olup bu süreç içerisinde gübreleme uygulamaları yapılmaktadır. Zira bu dönemde toprağın genellikle yeni işlenmiş olduğu için yüzey kaplama oranı son derece düşüktür. Dolayısıyla erozif yağışlar önemli oranda yüzey akışa ve sediment taşınımına, kısmen de infiltrasyona neden olmaktadır. Gübrelerle toprağa uygulanan besin elementleri bu katı ve sıvı faz taşınımıyla kayıplara uğramaktadır. Bu durum kısa vadede ekonomik kayıplara ve yüzey akışı ve infiltrasyon ile yeraltı ve yer üstü sularını kirletmektedir; uzun vadede topraklarda bozulma sonucu sürdürülebilir tarımı mümkün kılmamaktadır. Bu çalışmada farklı intensitelerde, farklı tekstürde ve farklı eğim derecesinde azotun (N) yüzey akışı ve infiltrasyon; fosforun (P) yüzey akışı, infiltrasyon ve sediment ile Ap horizonundan kaybı belirlenmiştir. Böylece tarım arazilerinde meydana gelen besin elementleri ve toprak kayıplarının anlaşılıp ölçeklendirilebilmesi için önemli bir veri tabanı oluşturulmuştur. Yüzey akışı, infiltrasyon ve sediment ile topraktan uzaklaşan azot ve fosfor üzerine tekstürün (killi ve kil tın), eğimin (% 6-12-18), yağış intensitesinin (75-120 mm h-1), gübreleme (gübresiz ve 10 kg da-1 N + 12 kg da-1 P2O5) ve zamanın (0-15, 15-30, 30-45, 45-60 dakikalarda) etkileri araştırılmıştır. Toprak-Gübre-İntensite- Eğim- Zaman faktörü arasındaki ilişkiler tekrar eden ölçümler deneme desenine göre incelenmiştir. Tekstürün fonksiyonu olarak nitrat formunda kaybolan azot miktarı amonyum azotunun 2,7 -7,5 katı olduğu belirlenmiştir. Nitrat kaybı yüzey akışının artmasına bağlı olarak daha yüksek seviyelerde gerçekleşmiştir. Fosfor kaybı ise daha çok katı fazda gerçekleşmiş olup toplam kaybın %87-98'lik kısmını oluşturmuştur. Sonuç olarak sediment ve besin element kayıplarının azaltılabilmesi için toprak ve su koruma önlemlerinin azami derecede alınması ve erozif yağışlar öncesi gübrelemeden kaçınılması gerekliliği ortaya çıkmıştır.tryapay yağmurlamatoprakbünye(tekstür)doctoralThesis