Birinci,Ahmet2024-05-272024-05-272024https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/91036İnsan, dil yetisi sayesinde düşünebilen, düşündüğünü uygulayabilen, sorgulayan, araştıran ve elde ettiği sonuçlarla birlikte yaşamı boyunca yaptığı etkinliklerin bir bölümünü çeşitli yollarla gelecek kuşaklara ulaştırabilen bir varlıktır. Bu doktora tez çalışması bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, insanoğlunun yeryüzünde varoluşundan bu yana gerek tarih öncesi gerek tarih çağları boyunca sürekli bir çaba içinde olduğu ve bu çabalarının bir bölümünü, sözlü ya da yazılı olarak bir biçimde gelecek kuşaklara aktarmaya çalıştığı, Arap Yarımadası ile onu çevreleyen coğrafyalarda birçok uygarlığın yaşamış olduğu, bu uygarlıkların çoğunun dilleri arasında akrabalıkların bulunduğu, Arap Yarımadası'nın kuzeyinde ve güneyinde milattan önceki yüzyıllarda Arap kökenli birçok devlet kurulmasına rağmen Arapların M.S. 500 yılından İslamiyet'in doğuşuna kadar geçen yaklaşık yüz elli yıllık dönemi içerisinde göçebe (bedevî) ve yerleşik (ḥażarî) olarak yaşamlarını siyasi bir birlikten yoksun bir biçimde kabileler halinde sürdürdükleri ve Cahiliyye adı verilen bu döneme ilişkin nazım ve nesir ürünlerinin rivayet yoluyla aktarılarak hicri ikinci yüzyılda yazıya geçirildiği yönündeki hususlar ele alınmıştır. Birinci bölümde, "hikmet" sözcüğünün anlamıyla ilgili olarak klasik Arapça sözlüklerde kapsamlı bir araştırma yapılmış ve elde edilen bilgiler ışığında sözcüğün kazandığı anlam çerçevesi bütün yönleriyle ortaya koyulmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde, Cahiliyye çağı ile Cahiliyye ve İslam çağlarının her ikisinde de yaşamış Arap şairlerin şiirlerinde dağınık bir durumda bulunan hikmet içerikli beyitler belirlenerek konu içeriklerine göre sınıflandırılmış ve Türkçeye çevrilerinin yanı sıra içerik analizleri yapılmıştır. Üçüncü bölümde, söz konusu beyitler dil ve üslup yönlerinden incelenerek beyitlerde bulunan eş dizimler, deyimler, atasözleri, künyeler, arkaik sözcükler, yeminler, dualar ve beddualar, emir kipleri, mecazlar, teşbihler, kinayeler, istiareler ve tıbaklar belirlenmiş ve bunlara ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Anahtar Sözcükler: Cahiliyye çağı, Arap şiiri, hikmet, atasözü, dil ve üslup.trcahiliyye çağıArap şiirihikmetThesis