Erdoğu, Özlem GüneşUrer, Levent2025-02-062025-02-062023https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/9225819. yüzyılın ikinci yarısında tütün tarımı ve ticareti ile tanışana kadar küçük bir sahil kasabası görünümünde olan Samsun, bu tarihten sonra, Osmanlı'nın son yüzyılındaki benzerleri gibi önemli bir liman kentine dönüşmüştür. Tütün sektörünü ulusal kalkınmanın önemli bir unsuru olarak gören Cumhuriyet hükümetleri döneminde sektöre yapılan devlet yatırımları ile birlikte ise Samsun, artık bir haf sanayi kenti kimliğine bürünerek Karadeniz'in en büyük şehri olmuştur. Özellikle 1960'lı yıllara gelindiğinde kentteki tütün endüstri ve ticaretinin hacmi çok büyümüş ve bu büyüme 1980'lerin başına kadar sürmüştür. Öyle ki, daha 100 yıl öncesinde sadece kendir ve kereste üretip, balıkçılık yapan küçük kasaba; 1960'lı yıllarda, fabrika zilinin çalmasıyla birlikte sayıları on binleri aşan tütün işçisi kadınların beyaz önlükleriyle sokaklara döküldüğü modern bir kent hâline gelmiştir. Toplumsal yaşamı kökünden etkileyecek bu değişimin en görünür sonuçlarından biri, -kentin ziksel yapısında ve mekânsal örgütlenmesinde görülen değişimle birlikte- ulaşım, sağlık ve eğitim olanaklarındaki iyileşme olmuştur. Limanı, demiryolları, karayolu bağlantıları, havalimanı, koleji ve hastaneleri ile Samsun, Cumhuriyet dönemi kentleşme anlayışı içerisinde ideal olarak tanımlanabilecek bir kent örneği teşkil etmiştir. Bu makale, kentte ulaşım, sağlık, eğitim gibi olanaklarda meydana gelen artışı, tarihsel gelişimi içerisinde aktararak, Cumhuriyet döneminin tütüne ilişkin politikasının, yerelde kentleşme üzerindeki etkisini gösterebilmeyi hedeemektedir. Elbette ki, bu etkinin, burada incelenenlerin yanında başka birçok toplumsal sonuçları olmuştur. Ancak, makalenin hacmi gereği bu sonuçların, takip edecek başka makalelerde incelenmesi gerekmektedir. İktisat politikaları-sanayileşme-kentleşme etkileşimi, bu makalede, kentteki değişimin sadece belirli bir alanı (kamusal hizmet) ile sınırlandırılmıştır.trSamsunKentleşmeToplumsal DeğişmeSosyal TarihTekelTütün EkonomisiArticle