Karaçal, İlhan2007Terzi, Dilek2019-02-072019-02-07http://hdl.handle.net/20.500.12575/28902Ülkemizde her geçen gün atıksu arıtma tesisleri sayısının artışına bağlı olarak bu tesislerden çıkan arıtma çamurlarının miktarının artış göstermesi ve atıkların ağır çevre sorunları yaratması, bertaraf edilmeleri konusunu gündeme taşımaktadır. Bu materyalin önemli miktarda organik madde ve bitki besin elementlerini içermesi, tarım alanlarında gübre materyali olarak değerlendirilmesi olanaklarının araştırılmasını gerekli kılmaktadır. Özellikle Atıksu Arıtma Tesisleri İşletmelerinin, atıkları tarımsal alanlarda kullanmaya özendirmesinden ve bu uygulama sonucu topraklarda ortaya çıkabilecek ağır metel kirliliği riskinden dolayı bu çalışmaya ihtiyaç duyulmuştur. Çalışmada, Kayseri, Bafra, Bursa, Eskişehir, İnegöl ve Ankara gibi farklı nüfus ve sanayileşme özelliklerine sahip kentlerin Atıksu Arıtma Tesisleri’ nden alınan arıtma çamurlarının, bitki besin elementleri ve ağır metal içeriklerinin yıl içerisindeki değişimi araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, tesislerin tamamının organik madde ve azot içerikleri açısından zengin, fosfor kapsamlarının yeterli ve potasyum içeriklerinin ise düşük olduğu tesbit edilmiştir. Tesislerin tümünde tuz içeriklerinin yüksek olduğu, BUSKİ Batı ve Doğu tesislerinin proseslerinin farklı olmasından dolayı, bitki besin elementlerinin ve tuz içeriklerinin diğer tesislerden daha düşük olduğu bulunmuştur. Tesislerin tamamından alınan çamurlardaki Cu, Cd, ve Pb düzeyleri, Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ağır metal sınır değerlerinin altında kalırken, BUSKİ Doğu Tesisi’ nde Cr ve Ni, BUSKİ Batı Tesisi’ nde Zn, KASKİ Tesisi’ nde Ni ve ASKİ Tesisi’ nde ise Zn düzeylerinin bu sınır değerleri aştığı belirlenmiştir. Araştırma bulguları, ilgili Yönetmelikteki sınır değerlerini aşan ağır metal içeriğine sahip arıtma çamurlarının tarımsal amaçla kullanılması durumunda toprak kirliliği oluşabileceğini göstermiştir.trmasterThesis