EGE, REMZİYEDADACI, MUHAMMED HANİFİ2022-12-212022-12-212022http://hdl.handle.net/20.500.12575/86314Osmanlı Devleti'nde ilk medrese kurumu 1330-1331 yıllarında ikinci Osmanlı Padişahı olan Orhan Gazi tarafından İznik'te inşa edilmiştir. Medrese kurumu, 3 Mart 1924 tarihinde çıkarılan Tevhid-i Tedrisat kanunu ile tüm eğitim-öğretim kurumlarının Milli Eğitim Bakanlığına bağlanmasına kadar ki yaklaşık 600 yıllık süreçte Osmanlı Devleti'nde örgün eğitim faaliyetlerinin yapıldığı kurumlar olarak varlığını devam ettirmiştir. Devletin ilk kuruluş döneminde henüz yeni yapılanmaya başlayan Medrese kurumu, Osmanlı Devleti'nin zaman içerisinde geçirdiği büyüme, gelişme ve gerilemeye paralel olarak birçok yapısal ve sistemsel değişimler geçirmiştir. Nitekim XVI. yüzyılın son çeyreği içerisinde, Osmanlı Devleti'nin yükselmeden duraklamaya doğru adım attığı kırılma döneminde Osmanlı medreselerinde "suhte olayları" ya da "medreseli isyanları" ismiyle bilinen geniş çaplı eylemlerin ortaya çıkması devlet ve kurumlar arasındaki etkileşimi ortaya koymaktadır. Yapılan araştırmanın temel problemi XVI. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan ve Osmanlı Devleti'nin örgün dini eğitim kurumları olan medreselere atfedilen isyanların medreselerle ve medreselerde verilmekte olan dini eğitim ile ilişkisinin neler olduğu sorularına cevap aramaktır. Araştırmanın amacı tarihsel olarak kayda geçmiş olan ve "suhte olayları" olarak adlandırılan isyanların ortaya çıkmasını tetikleyen faktörlerin incelenerek, medreselerde verilmekte olan dini eğitim ile bağıntısının ortaya çıkarılmasıdır. Bu amaçla birlikte XVI. yüzyıl son dönem medreselerinde örneklerine rastlanılan din eğitiminin etkinliğini ve verimliliğini azaltan ya da engelleyen bazı faktörlerin anlaşılabilmesi hedeflenmektedir. Çalışmada bilimsel araştırma yöntemlerinden nitel araştırma yöntemi kullanılmış, veri toplama ve analiz süreçlerinde doküman incelemesi yapılmıştır. Bu bağlamda, meydana gelen "suhte isyanları" döneme ait kaynaklar ve konuya dair çalışmalar çevresinde incelenmiş ve araştırma amacına yönelik olarak analiz edilmiştir. Araştırma konusu, XVI. yüzyıl Osmanlı medrese yapısında meydana gelen değişimlerin ve XVI. yüzyılın ikinci yarısında medreselerle ilişkili olarak meydana gelen suhte olaylarının incelenmesiyle sınırlandırılmıştır. Yapılan araştırmada Osmanlı Devleti'nde birçok alanda çözülmelerin eş zamanlı olarak meydana geldiği, temel olarak ekonomi, siyaset ve liyakat sistemlerinde meydana gelen sıkıntıların beraberinde devlet kurumlarını, toplumu ve eğitimi de olumsuz olarak etkilediği belirlenmiştir. Meydana gelen olayların ortaya çıkmasında medrese öğrencilerinin yanı sıra medrese dışından da katılımların ve desteklerin olduğu görülmüştür. Eğitim sisteminde meydana gelen çözülmelerin ve dış faktörlerin olumsuz etkilerin sonucunda XVI. yüzyılın ikinci yarısında medreselerde etkin bir din eğitimi faaliyeti yürütülemediği ve öğrencilere yeterli rehberlik yapılamadığı sonucuna ulaşılmıştır.trOsmanlı MedreseleriMedreseli İsyanlarıSuhte OlaylarımasterThesis