Akcan, Erol2024-12-192024-12-192023https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/91669Türkiye’de siyasî fırkaların ortaya çıkışı ve fırkalar arasındaki mücadeleler, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra yaşanmıştır. Birinci Dünya Harbi yıllarında kesintiye uğrayan fırkalar arası mücadele, Mütareke’yle birlikte yeniden canlanmıştır. Mustafa Kemal Paşa başta olmak üzere Cumhuriyet’in asker-sivil kurucu elitlerinin büyük çoğunluğu, bahsi edilen mücadelelerin yaşandığı bir gelenekten gelmiştir. Mustafa Kemal Paşa, Lozan Barış Antlaşması’nın başlangıcında kamuoyuna duyurduğu gibi, Cumhuriyet’in ilanından hemen önce Halk Fırkası adıyla bir fırka kurmuştur. Bu fırkayı, toplumun bütün fertlerini ve sınıflarını kapsayacak şekilde tasavvur etmiştir. Mustafa Kemal Paşa, barış sürecinde ve sonrasında bir muhalefet fırkasının varlığına olumlu yaklaşmamıştır. II. Meclis’i oluşturacak olan milletvekillerini belirleyen 1923 seçimleri sürecinde bu şekilde bir tutum sergilemiştir. Cumhuriyet’in ilk muhalefet fırkası olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF)’nin doğuşu, Mustafa Kemal Paşa açısından beklenen, arzu edilen bir gelişme olmamıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın ve siyasî iktidarın aksine TCF’nin ortaya çıkmasından aylar önce, basında bir muhalefet fırkasına olan ihtiyacı dile getiren, Mustafa Kemal Paşa’nın fırkalara karşı alması gereken vaziyeti sorgulayan yazılar çıkmıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın TCF’ye olan bakışı, kamuoyuna yansıtılan görüşleri istisna tutulacak olursa, en başından itibaren fazla bir değişim geçirmemiştir. Bu çalışma, Mustafa Kemal Paşa’nın, TCF’ye olan bakışını ortaya koymak, bu konudaki var olan boşluğu doldurmak amacıyla yapılmıştır.trBasınCumhuriyet Halk FırkasıMacartneyMustafa Kemal PaşaTerakkiperver Cumhuriyet FırkasıArticle