Tur, Birkan SonelKurt, Mehmet2022-09-212022-09-212014http://hdl.handle.net/20.500.12575/84136Nörolojik veya romatizmal hastalıklar ağrı ve fonksiyonel kısıtlanma gibi sonuçlarıyla bireylerin günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmesini, bunun ötesinde bireyin toplumsal hayata katılımını ve uyumunu olumsuz şekilde etkilemektedir. Katılımları kısıtlanan ve toplumsal uyumda sorun yaşayan hastaların yaşam kaliteleri de ciddi şekilde etkilenmektedir. Bu hastalarda katılımın değerlendirilmesi, onların toplumsal hayata dönüşlerini ve bu alandaki kısıtlanmalarını ortaya koyar. Özellikle gelişmiş ülkelerde fonksiyonel kayıp yaratan hastalıkların toplumsal boyutunun değerlendirilmesi ve buna yönelik stratejiler geliştirilmesinde katılımın değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Ülkemizde rehabilitasyon alanında katılımın değerlendirilmesinin aktivite değerlendirilmesi ile karşılaştırıldığında yaygın olmadığı görülmektedir. Katılımın değerlendirimiyle ilgili ölçeklerden biri Cardol ve ark tarafından geliştirilen Impact on Participation and Autonomy Questionnaire (IPA) ismiyle bilinen ölçektir. Bu çalışmanın amacı IPA'nın Türkçeye adaptasyonunu yapmak ve Türkçe versiyonunu geçerlilik ve güvenilirlik bağlamında değerlendirerek nörolojik ve romatizmal hastalıklarda kullanmaktı. Ankara Üniversitesi İbn-i Sina Hastanesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon (FTR) polikliniği ve FTR Romatoloji izlem polikliniği ile Cebeci Rehabilitasyon Hastanesi izlem polikliniğine başvuran çeşitli nörolojik ve romatizmal hastalıklara sahip 192 hasta alındı. Katılımın değerlendirimi için İPA ölçeği kullanıldı. Diğer değerlendirmelerden günlük yaşam aktiviteleri Modifiye Barthel İndeksi (MBI) ile, engellilik durumu Londra Handikap Skalası (LHS) ile, sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi Nottingham Sağlık Profili (NHP) ile değerlendirildi. IPA'nın içsel yapı geçerliliği Rasch analizi; güvenirliği iç tutarlılık bağlamında birey ayırsama indeksi ve Cronbach alfa katsayısı; test-tekrar test bağlamında ise sınıf içi korelasyon ve Rasch analizi ile; dışsal yapı geçerliliği, MBI, LHS ve NHP ölçekleri ile korelasyon analizi ile incelendi. Yapılan Rasch analiziyle Türkçe IPA ölçeğinin içsel yapı geçerliliği açısından uygun olduğu saptandı. İçsel tutarlılığı yeterli ve yüksek bulundu (Cronbach Alfa 0.72-0.91, BAİ 0.73-0.83). Test-tekrar test güvenilirliği aile içi rol dışında kabul edilebilir düzeyde bulundu. Rasch analizinde hiçbir madde zaman değişkenine göre Madde İşlev Farklılığı (MİF) göstermedi. IPA ölçeğinin ev içi ve ev dışı otonomi boyutu ile MBI skoru arasında anlamlı korelasyon saptandı (p<0.05). Engellilik ölçeği LHS'nin gitme dolaşma skoru ile IPA'nın ev dışı ve ev içi otonomi boyutu arasında da anlamlı korelasyon saptandı (p<0.05). Yaşam kalitesi bakımından NHP'nin fiziksel skoru ile IPA'nın ev içi otonomi boyutu ve NHP'nin emosyonel durum skoru ile IPA'nın sosyal hayat ilişkiler boyutu korele olarak saptandı (p<0.05). Bu bulgular Türkçe IPA ölçeğinin nörolojik ya da romatizmal hastalıklı bireylerde geçerlilik ve güvenilirliğini desteklemektedir. Sonuç olarak Türkçeye çevrilen IPA ölçeğinin Türk toplumunda sosyal katılım/toplumsal uyumun bireysel ve sosyal algı kapsamında ölçüm ve değerlendirilmesinde güvenle kullanılabilecek bir ölçek olduğuna karar verildi.trgeçerlilikImpact on Participation and Autonomy QuestionnaireTürkçe IPAMedicalThesis