BAŞARAN, Tuna (Yazar)ULUSAY, Nejat (Tez Danışmanı)2019-02-0720072019-02-07http://hdl.handle.net/20.500.12575/33489Bilim, insanoğlunun gerek fiziksel gerekse zihinsel evrimi içinde hep önemli birkonumda olmuştur. Toplumsal gelişim süreci içinde, teknolojiyle hayat kolaylaştırılmış,doğa bizlere göre, istediğimiz gibi dönüştürülmüştür. Fakat bu süreç içinde giderek dahaçok derinleşen, birbirine bağlı hayat oluşumu ortaya çıkmış ve sistematik bir iktidargözetiminin içine girilerek özgürlükler kısıtlanmaya başlanmıştır. Toplumsal düzeninsağlanması, yönetenler ve yönetilenler arası dengenin sağlanması için başta gözetimmekanizmaları olmak üzere kontrol mekanizmaları sürekli faaliyette olmuş ve giderekartan bir şekilde insanları kuşatmaya başlamıştır.Bu çalışma, ilk olarak kontrol ve gözetim mekanizmalarının kökleri ve tarihselgelişimini, kurumsallaşmasını, Soğuk Savaş ve sonrasında Amerika Birleşik Devletleri'nindünya dengeleri üzerinde hakimiyet kurmasıyla birlikte küresel bir boyut kazanarakhayatlarımızın önemli bir parçası haline geliş sürecini ele almaktadır. Ardından bu sürecingelişimi ve geleceğine dair eleştirilerle uyarılarda bulunan bilimkurgu edebiyatı vesinemasının kendi tarihi içinde nasıl bir duruş sergilediğine bakmaktadır. Özellikle SoğukSavaş'ın sona ermesiyle bilimkurgunun tek kutuplu geleceğin kontrol mekanizmalarınayönelik kaygıları nasıl ifade ettiği, dönemin eleştirel bakış açısı sergileyen filmlerinin elealdığı temalar çerçevesinde incelenmekte, bu filmler kapsamında gelecekte ortaya çıkmasımuhtemel distopik sistem yapıları ve kontrol mekanizmalarının nasıl şekilleneceğine dairuyarılar analiz edilmektedir.AbstractIn the process of the social development phase, life has been madeeasier with the use of the technology and nature has been transformed to fit us as we havedesired. But in this phase, a gradually deepening interdependent life has emerged and thefield of freedom has begun to get limited by getting into a systematic governmentsurveillance. The control mechanisms, primarily surveillance systems have always beenkept operational and had begun gradually besieging us in the name of establishing andmaintaining the social order and setting the balance between the rulers and their subjects.This study, initially handles the roots, the progress and the institutionalization of thecontrol and the surveillance systems and the process of these becoming a crucial part ofour lives by becoming global as the United States of America formed a domination over theequilibrium of the world, in and after the Cold War era. Afterwards, sciencefictionliterature and cinema that comments on the progress and future of this process and howtheir point of view got shaped has been examined through their course of history.Especially, the issue of how sciencefiction after the Cold War era expresses the worriesabout the control mechanisms of the future of a unipolar world is examined within theframe of the themes of the sciencefiction movies with a critical attitude. By examining thesemovies, the warnings about the emergence of the possible dystopian system structures andhow their control mechanisms would be shaped has been analysed.Throughout his physical and mental evolution, science has always been a crucialpart of the human race.trSOSYAL BİLİMLER (GENEL)Thesis