Akarsu, Eyüp SabriYazıhan, Nakşidil2023-02-222023-02-222017http://hdl.handle.net/20.500.12575/87350Şizofrenide uykunun mikro ve makro yapısında bozulmalar olduğuna dair pek çok bulgu vardır. Ancak bulgular, hastalığın heterojen olması, ilaç etkisi, hastalık süresi, yaş gibi pek çok karıştırıcı değişken sebebiyle tutarlı değildir. Alanyazında ilk atak ilaç kullanmamış psikoz hastaları ile yapılmış çok az sayıda araştırma vardır. Son yıllardaki bulgular uyku iğciklerinin bozukluğun patofizyolojinde önemli bir elektrofizyolojik değişken olduğu üzerinde durmaktadır. Bozuklukla ilişkili başlıca özelliklerden bir tanesi de bilişsel alanlarda kaydedilen yetersizliklerdir. Bu bağlamda ilk atak ilaç kullanmayan psikoz hastalarında uyku parametreleri, uyku iğciği ve nöropsikolojik testlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma örneklemi 21 ilk atak ilaç kullanmayan psikoz hastası ve yaş, eğitim yılı olarak benzer 21 sağlıklı gönüllü katılımcıdan oluşmuştur. Katılımcıların iki ardıl gece uyku kayıtları alınmış ve sekiz adet nöropsikolojik testten oluşan bir batarya uygulanmıştır. Uyku iğciklerinin tespiti görsel olarak yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre uyku latansı ilk atak psikoz hastalarında artmakta, ikinci evre uyku yüzdesi (N2%) azalmakta ve uyku etkinlik indeksi azalma eğilimi göstermektedir. İğcik parametrelerinden de iğcik (Ssp) yoğunluğu ve süresi ilk atak psikoz grubunda azalmaktadır. Dikkat; bilgi işleme hızı; yürütücü işlevler; öğrenme bellek süreçlerine duyarlı tüm testlerde hastaların daha düşük puan alması ilk atak hastalarda, hastalığın başlangıcından itibaren global bir yıkım olduğu fikrini desteklemektedir. Çalışma sonuçlarımız negatif belirtiler ile N1%'sinde pozitif, N3%'sinde negatif korelasyon olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan pozitif belirtiler uyku latansı ve N2% ile negatif korelasyon göstermektedir. N1%sindeki artış sözel akıcılık ve semantik organizasyonda bozulma; N3%'sindeki artış ise sözel akıcılık, semantik organizasyon ve dikkat, inhibisyon performansında artış olarak yansımıştır. Ayrıca negatif belirtiler arttıkça öğrenme, bellek ve semantik organizasyon bozulmaktadır. Uyku latansı ise öğrenme ve bellek ile nagatif korelasyon göstermiştir. Ek olarak, PANSS toplam yani hastalık şiddeti arttıkça iğcik genliği azalmaktadır. İlk atak hastalarda uykuyu başlatma ve sürdürmeye ilişkin sorunlar olduğu, hastalarda uyku iğciklerinin yoğunluğu ve süresinin azaldığı görülmüştür. Nöropsikolojik test sonuçları global bir yetersizliğe işaret etmektedir. Polisomnografi bulguları, nöropsikolojik test sonuçları birarada değerlendirildiğinde şizofreninin patofizyolojisini anlamak bağlamında umut vericidir. Anahtar sözcükler: İlk atak psikoz, Uyku, Uyku iğciği, Nöropsikolojitrnon-afektif psikoz hastalarıuykudoctoralThesis