Ahmet Mithat Efendi’nin Felâtun Bey ile Râkım Efendi romanında islâm epistemolojisine mutlak bağlılık ve batı algısı
No Thumbnail Available
Date
2021
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
Abstract
Felâtun Bey ile Râkım Efendi romanı, Ahmet Mithat Efendi’nin
kendi döneminde Türk romanının temel problemlerinden biri olan Doğu-Batı
sorunsalı doğrultusunda fikirlerini yansıtmak adına yazdığı eserlerden biri
olarak karşımıza çıkmaktadır. Ahmet Mithat Efendi, bu eserinde ideal olanı
yansıtırken temel zemine İslam epistemolojisinin mutlaklığını ve geleneğe
bağlılığı oturtmuştur. Bir terkip arayışından ziyade var olan epistemolojik
değerlerin kesin biçimde muhafaza edilmesiyle ideal olana kavuşulacağını
göstermeye çalışan yazar, bu durumun Batı karşısında da olumlu bir sonuç
doğuracağı fikrini okuyucusuna sunar. Bu doğrultuda Ahmet Mithat
Efendi’nin, Batı’yı temsilen romana Ziklas ailesi ile Josephino’yu ve hatta
Batı’nın madde çukuruna saplanmış yönünü temsilen de Polini’yi
yerleştirdiğini söylemek mümkündür. Yazar, bu kurgu neticesinde geleneğe
ve İslâm epistemolojisine bağlılık ile yanlış Batılılaşmanın doğurduğu
sonuçları Batılı kişilerce de değerlendirir ve bu durum romanda farklı
perspektif üzerinden şekillenen bir Batı algısı da oluşturur. Bu çalışmada
Ahmet Mithat Efendi’nin, ideal tip Râkım Efendi ve Ötekileşen tip Felâtun
Bey’i İslam epistemolojisine bağlılık üzerinden kullanım şekli ve bu
bağlılığın Batılılarca değerlendiriliş biçimi gösterilmeye çalışılmıştır.
Description
Keywords
İslam, Epistemoloji, Ahmet Mithat Efendi