Romeykanın Etnodilbilimsel Canlılık Kuramı Çerçevesinde İncelenmesi
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Bu çalışma, Türkiye sınırları içerisinde dil çeşitliliğinin göreceli olarak yüksek olduğu
Doğu Karadeniz dil ekolojisi görünümü içerisinde konuşulmakta olan Platon'un kendi
çağında konuştuğu dilin arkaik özelliklerini koruduğu düşünülen Romeykanın
etnodilbilimsel canlılık durumu incelemeyi amaçlamaktadır. Etnodilbilimsel canlılık
kuramı, konuşma topluluklarının dillerinin canlılığını koruma ve devam ettirme olasılığını
değerlendirmenin bir yöntemi olarak geliştirilmiştir. Romeykanın dilsel canlılığını ilgili
alanyazında ilk defa ortaya çıkartmayı amaçlayan bu çalışmanın temel araştırma sorusu
şu şekilde belirlenmiştir: Romeykanın etnodilbilimsel canlılık kuramı çerçevesinde güncel
görünümü nasıldır? Bu kapsamda Trabzon'un Tonya, Çaykara, Of, Köprübaşı ve
Sürmene ilçelerinde gerçekleştirilen alan araştırmalarında farklı yaş, toplumsal konum ve
meslek grubundan toplam 107 katılımcıya Türkçeye uyarlanmış olan Öznel
Etnodilbilimsel Canlılık Anketi uygulanmıştır. Yüz yüze ve odak grup görüşmeleri
aracılığıyla nitel araştırma aşamasında ankete verilen yanıtlar derinlemesine irdelenerek
bu görüşmelerden elde edilen veriler tematik analize tabi tutulmuştur. Nitel araştırmaya
söz konusu ekolojiden katılımcılar (n=12) dâhil olmuştur. Elde edilen bulgular, kuşaklar
arasındaki farkın (veya cinsiyet, meslek gibi diğer toplumsal değişkenler dikkate
alındığında) Romeykanın etnodilbilimsel canlılığı bağlamında istatistiki olarak önemli
olmadığını ancak Türkçe ve Romeykanın her birinin öznel canlılığı dikkate alındığında bu
iki dilin canlılık algısının istatistiki olarak anlamlı olduğunu ortaya koymuştur. Yüz yüze
ve odak grup görüşmeleri sonucunda elde edilmiş olan çalışma bulguları da nicel verileri
desteklemektedir. Bu durum dahi Doğu Karadeniz'de farklı toplumdilbilimsel etkenlerin
dillerin toplumsal kullanım alanlarının genişlemesine veya daralmasına neden olduğuna
işaret etmektedir. Bu çalışma bu toplumdilbilimsel değişmenin dinamik yapısına küresel
örneklerle karşılaştırmalı bir lensle bakarak sui generis bir bağlamdan katkı sunmayı
amaçlamaktdır
Description
Keywords
Etnodilbilimsel Canlılık, Romeyka, Toplumdilbilim, Doğu Karadeniz