Okul öncesi dönemdeki çocukların mizaç, yürütücü işlev becerileri ve sosyal davranışlarında duygu düzenlemenin aracı rolü
No Thumbnail Available
Files
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Abstract
Bu araştırmanın amacı, Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı resmi bağımsız anaokullarında ve ilkokullara bağlı anasınıflarında okul öncesi eğitime devam eden 48-72 aylık çocukların mizaç özellikleri, yürütücü işlev becerileri, sosyal davranışları ile anneleri, babaları, öğretmenleri ve akranlarıyla ilişkileri ve sosyal-duygusal uyumlarında duygu düzenleme becerilerinin aracı rolünün incelenmesi ve annelerin, babaların ve öğretmenlerin duygu düzenleme becerilerinin çocukların duygu düzenleme becerilerindeki yordayıcı rollerinin belirlenmesidir. Bu araştırma, yordayıcı korelasyonel araştırma deseninde yürütülmüştür. Araştırma, ölçek geliştirme ve modellerin test edilmesi olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, maksimum çeşitlilik örnekleme ile belirlenen 303 okul öncesi öğretmeni yer almıştır. İkinci aşamada örneklemi, maksimum çeşitlilik örnekleme yoluyla belirlenen Ankara'nın merkez yedi ilçesindeki anaokullarında ve anasınıflarında okul öncesi eğitime devam eden 48-72 aylık 655 çocuk, çocukların anneleri (f=655), babaları (f=655) ve öğretmenleri (f=176) oluşturmuştur. Okul Öncesi Öğretmeni Duygu Düzenleme Ölçeği'nin (OÖÖDDÖ) Temel Bileşenler Analizi (TBA) sonucunda üç faktör, 27 maddeden oluştuğuna karar verilmiştir. Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) sonucunda model-veri uyumu sağlayan (χ2 /sd=1.53, RMSEA=0.049, NNFI= 0.98, CFI=0.98, NFI =0.94, GFI=0.75, AGFI= 0.70, IFI=0.98) bir yapı tanımlanabildiği görülmüştür. Ölçeğin altboyutlarına yönelik test-tekrar test güvenirlik düzeyleri sırasıyla .80, .67, .86 ve Cronbach alfa katsayıları .91, .86, .75 olarak hesaplanmıştır. Hayes'in (2022) makrolarıyla (Model 4) gerçekleştirilen aracılık etki analizleri ve regresyon analizleri sonucunda, çocukların tepkisellik ve sebatkârlık mizaç özellikleri ile anneleri, babaları, öğretmenleri, akranlarıyla ilişkileri ve sosyal-duygusal uyumlarında; çocukların ketleyici kontrol yürütücü işlev becerileri ile öğretmenleri, akranlarıyla ilişkilerinde; çocukların fiziksel saldırganlık davranışları ile anneleri ve akranlarıyla ilişkilerinde; olumlu sosyal davranışları ile babalarıyla ilişkilerinde duygu düzenleme becerilerinin aracı rolünün bulunduğu belirlenmiştir.
Description
Keywords
duygu düzenleme, mizaç, sosyal davranış, sosyal ilişkiler