Mogan Gölü litoral sedimentte fosforun göle salınımının araştırılması
No Thumbnail Available
Files
Date
2007
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Bu araştırma Mogan Gölü litoral sedimentte fosforun göle salınım potansiyelinin tespiti amacıyla Eylül 2005 - Ağustos 2006 tarihleri arasında yürütülmüştür. Gölde belirlenen iki istasyondan alınan sediment ve sediment üstü su örneklerinde toplam fosfor ve fosfor fraksiyonları başta olmak üzere bazı fiziksel ve kimyasal ölçümler yapılmıştır. Sediment gözenek suları ve sediment üstü göl sularına ilişkin toplam filtre edilebilir ortofosfat konsantrasyonları, sedimentin su içeriği ve sıcaklığa bağlı difüzyon katsayısı kullanılarak sedimentten fosfor salınımı tahmin edilmiştir. Araştırma periyodunca gölün besin seviyesi üzerine sedimentin payının kantitatif olarak çok düşük olduğu (0.014 µg/m2.gün) ve sedimentte negatif fosfor salınımının (tutulumun) daha belirgin olduğu (-0.125 µg/m2.gün) tespit edilmiştir. Sediment örneklerinde toplam fosfor (TP) konsantrasyonu 654.50-1463.80 µg/gKA arasında değişmiş, gölün besin seviyesi ötrofik olarak saptanmıştır. Sedimentten suya fosfor salınımının engellenmesinde payı en fazla olan fosfor fraksiyonu organik bağlı fosfor (Org?P) fraksiyonu (% 36) olarak belirlenmiş, bunu sırasıyla demir+alüminyuma bağlı fosfor (Fe+Al?P) (% 25), kalsiyuma bağlı fosfor (Ca?P) (% 23) ve karbonata bağlı fosfor (CO3?P) (% 16) fraksiyonları izlemiştir. Sedimentin yüksek demir içeriği (14200-47750 µg/gKA) nedeniyle, sedimentten göle fosfor salınımının düşük kalmasında Fe+Al?P fraksiyonu etkili olmuştur. Araştırma süresince sedimentte yüksek saptanan TFe/TP oranı da (18-55) fosfor salınımının düşük kalmasındaki başka bir etkendir. Sediment gözenek suyundaki demir derişimlerinin (TFe) toplam filtre edilebilir ortofosfat (TFO) konsantrasyonlarına oranının (TFe/TFO) bütün istasyonlarda yüksek (ortalama 11.05) tespit edilmesi ve sediment üstü suya ilişkin TFe konsantrasyonlarının (92.98-511.67 mg/m3) sediment gözenek suyuna ait demir derişimlerinden (104.00-783.00 mg/m3) daha düşük bulunması, fosfor salınımının düşük kalmasını teşvik etmiştir. Sedimentin kilce zengin olması ve istasyonlardaki makrofit varlığı da sedimentten fosfor salınımının oldukça düşük saptanmasını etkileyen faktörlerdir. Gölde tahmin edilen fosfor salınım değerleri, sedimentin gölün besin düzeyindeki etki payının çok düşük olduğunu kantitatif olarak ortaya koyduğundan, gölün besin seviyesini muhafaza edebilmesi için öncelikli hedef dış kaynaklı fosfor yükünün azaltılması olmalıdır. AbstractThis study was conducted to find out the phosphorus potential release into the Mogan Lake between September 2005 and August 2006. Total phosphorus and phosphorus fractions in the sediment and overlying water samples mainly taken from two determined stations from the lake and additionally some chemical and physical measurements were done. The amount of the released phosphorus was estimated by using total filterable orthophosphate concentrations related to sediment pore water and overlying water with the water content of the sediment, and the diffusion coefficient depending on the temperature.During the study period, it was determined that the sediment portion on the trophic level of the lake is quantitatively too low (0.014 µg/m2.day) and negative phosphorus release is more significant (-0.125 µg/m2.day). The total phosphorus (TP) concentrations of the sediment samples were changed between 654.50-1463.80 µg/g DW and the trophic level of the lake was found to be eutrophic. The most significant of phosphorus fractions in hindering phosphorus release into the lake was estimated as organic bound phosphorus fraction (Org?P) (36 %), this fraction was followed by iron+aluminium bound phosphorus fraction (Fe+Al?P) (% 25), calcium bound phosphorus fraction (Ca?P) (23 %), and carbonate bound phosphorus fraction (CO3?P) (16 %) respectively. In the low sediment phosphorus release to the lake, the iron+aluminium bound phosphorus fraction (Fe+Al?P) was effective because of the high content of iron (14200-47750 µg/gDW) in the sediment. During the study another effectual component in the low release of phosphorus was high TFe/TP ratio (18-55). In this study, the proportion (TFe/TFO) of iron concentrations (TFe) of sediment porewater to total filterable orthophosphate (TFO) was determined more than 1.8 (mean 11.05) in both two stations and TFe concentrations related to overlying water (92.98-511.67 mg/m3) was established lower than porewater iron concentrations (104.00-783.00 mg/m3) were the causes of the low sediment phosphorus release. High sediment clay content and presence of macrophyte in the stations were the other effectual factors of low sediment phosphorus release. The estimated values of phosphorus release in the Mogan Lake quantitatively brought up that the effect of the sediment over the trophic level of the lake was very low so it is determined that in order to maintain the trophic level of the lake, priority should be reducing the external phosphorus load.)