Kötülük problemi ve Hume'daki görünümü
No Thumbnail Available
Date
2022
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
Abstract
İnsanoğlunun tarih sahnesine çıkışı kadar eski bir geçmiş i olan kötülük problemi, her çağ ya da dönemde özellikle kötülük üzerine kafa yoran birçok entelektüel insanın ilgi alanı olmuştur. Çünkü kendi hayatlarına derinden etki eden bu soruna karşı kayıtsız kalamamışlar ve sorunun kaynağına yönelik birçok teori ortaya atmışlardır. Bu çalışmanın amacı, ilk olarak Epikuros'un öne sürdüğü kötülük sorunu üzerine felsefi bir soruşturma yapmak ve ardından bu sorunu, 18. Yüzyılda din felsefesinin gündemine yeniden getiren David Hume özelinde ele alarak, Hume'un bu sorunu tartışmaktaki niyetinin ne olduğunu açıklığa kavuşturmaktır. Bu çerçevede, çalışmanın ilk bölümünde problem, kötülüğün felsefi bir sorun olarak varlığını kabul eden teizm ve ateizm bağlamında tartışıldı. Ayrıca, kötülük türlerinin ne olduğuna değinilerek, daha çok ahlaki kötülüğün bir problem oluşturduğuna dikkat çekildi. Yine bu bölümde, kötülük probleminin türleri açıklanarak, ateistlerin en şiddetli saldırılarını mantıksal kötül ük problemi üzerinden yaptıkları üzerinde duruldu. Kötülük probleminin çözümüne yönelik din felsefesinde bazı filozoflar, "teodise" denemelerine de girişmişlerdir. Çalışmada bu teodiselerden ön plana çıkanlar ele alınmış, ancak bunlar insan zihninin ürünü oldukları için farklı inanç kesimlerinden insanların üzerinde uzlaşabilecekleri çözümler sunamadıkları vurgulanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde Hume'un, Tanrı anlayışının, teizmin geleneksel Tanrı kanıtlamalarına yönelik eleştirilerinin ve kötülük problemini yorumlama biçiminin filozofun bilgi teorisinden özellikle de nedensellik eleştirisinden ayrı değerlendirilemeyeceği savunuldu. Buna göre, bilgi teorisinde deneyci olan Hume'a göre Tanrı'nın var olup olmadığı asla bilinemez. Ancak iman yoluyla Tanrı'nın varlığından ve niteliklerinden bahsedilebilir. Bu bağlamda, Hume'un ateist değil, agnostik olduğu iddia edildi. Hume, kötülük problemini de bu çerçevede yorumlar. Ona göre kötülükler, bir ateizm kanıtı ya da bir inanç sorunu değildir. Kötülük problemiyle hem teizmin 158 geleneksel teleolojik delilini eleştirir, hem de kendi agnostik felsefesine ontolojik bir temel kazandırmaya çalışır.
Description
Keywords
Kötülük, Kötülük Sorunu, Tanrı, Teizm, Ateizm