NATO'ya üyelik sürecinde Türk ve Yunan kamuoyu (1949-1952)
No Thumbnail Available
Files
Date
2016
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü
Abstract
İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla birlikte önce İtalya ile savaşarak 1940 yılında savaşa dahil olan Yunanistan, ardından Almanya tarafından işgal edilerek zayıf duruma düşmüştür. Mihver Devletlerin mağlubiyeti ile sonuçlanan İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Yunanistan'da 1946-1949 yılları arasında ortaya çıkan iç savaşla birlikte ülke siyasi, ekonomik ve askeri yönden güçsüzleşmiştir. Yunanistan'ın içerisinde bulunduğu siyasi ve ekonomik sıkıntılar, ayrıca İç Savaş ve Soğuk Savaş'ın etkisi ülkeyi daha da kötü bir duruma sürüklemiştir. Yunanistan, bu zor durumdan çıkmak için kendisinden daha güçlü bir ülkenin askeri ve ekonomik yardımına muhtaç olmuştur. İkinci Dünya Savaşı süresince tarafsız bir politika izleyen Türkiye ise hem Müttefik Devletler hem de Mihver Devletleri ile iyi ilişkiler kurmaya çalışarak fiilen savaşa dahil olmamıştır. Ancak savaş süresince denge politikası izleyen Türkiye bu süreçte kendisini yalnız hissetmiştir. Türkiye, savaş sonrasında ortaya çıkan iki kutuplu dünya düzeni içinde kendisine destek aramaya ve Batı dünyasına yakınlık göstererek kurulan ittifaklar içerisinde yer almaya çaba göstermiştir. Türkiye'ye bu destek, Sovyetler Birliği'nin Türkiye ve özellikle boğazlar üzerindeki taleplerini kendi çıkarları gereği kabul etmeyen Amerika Birleşik Devletleri tarafından gelmiştir. 1947 yılında Truman Doktrini ve ardından Marshall Planı ile Batı'ya yaklaşan Türkiye ve Yunanistan, artan Sovyet tehdidine karşı kendilerini güven altına almak için 1949 yılında Batı ülkeleri arasında imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'na (NATO) katılma gereksinimi duymuştur. Bu amaçla NATO'ya üye olabilmek için Kore Savaşı'nı kendisine fırsat bilen Türkiye ve Yunanistan, Birleşmiş Milletler Ordusu bünyesinde 1950 senesinde Güney Kore'ye asker göndermiştir. Kore Savaşı ile birlikte NATO ülkelerine daha çok yakınlaşan Türkiye ve Yunanistan'ın stratejik konumları sebebiyle Amerika Birleşik Devletleri her iki ülkenin NATO'ya üyeliğini desteklemiştir. Türkiye ve Yunanistan'ın NATO'ya üyelik çabaları ilk başta bir sonuç getirmese de her iki ülkenin ısrarla sürdürdüğü politikalar neticesinde öncelikle Amerika Birleşik Devletleri'nin desteği sağlanmış ve ABD tarafından 15 Mayıs 1951'de NATO ülkelerine Türkiye ve Yunanistan'ın üye olması teklif edilmiştir. Gelişen olaylar ve müzakereler neticesinde NATO Konseyi tarafından Türkiye ve Yunanistan'a yapılan üyelik teklifi her iki ülke parlamentosunda yapılan oylama ile kabul edilmiş ve 18 Şubat 1952'de Türkiye ve Yunanistan'ın Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'na üyeliği gerçekleşmiştir. Yukarıda belirilen bilgiler doğrultusunda Birinci bölümde Yunanistan'da Alman İşgali sonrası genel durum, İç Savaş ve İç Savaş'ın ardından yaşanan süreç ile Türkiye'deki genel durum, çok partili hayata geçiş, Türkiye'nin Batı'ya yönelmesi ve Demokrat Parti dönemi konularına yer verilmiştir. İkinci bölümde Soğuk Savaş, Truman Doktrini, Marshall Planı, NATO'nun kuruluşu ve Kore Savaşı konuları Türkçe, Yunanca ve İngilizce kaynaklarından anlatılarak dönem ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Üçünü ve son bölümde ise dönemin gazete yayınları ile birlikte bu döneme atıfta bulunan makale ve kitaplara ulaşılarak Türkiye ve Yunanistan'ın NATO'ya kabul edilmesi sürecine yer verilmiştir. Anahtar kelimeler: Kore Savaşı, Marshall Planı, NATO, Soğuk Savaş, Truman Doktrini, Türkiye'nin NATO'ya üyeliği, Yunanistan'ın NATO'ya üyeliği
Description
Keywords
NATO, Türk, Yunan