Didaktizmden kaçış: Düşündüren resimli çocuk kitaplarının çokmodlu söylem analizi

Abstract

Dünyada 20. yüzyılın sonlarında itibaren popülerleşmeye başlayan düşündüren resimli çocuk kitapları, hem tematik hem de biçimsel özellikleri bakımından ana akım resimli çocuk kitaplarından ayrılarak her yaştan okura hitap eden bir resimli kitap türü olarak edebiyat dünyasında dikkate değer bir yer edinmiştir. Bu çalışmada, Türkiye'de yayımlanmış, uluslarası resimli kitap yarışmalarında ödül almış ve biçim ve içerik bakımında 'düşündüren resimli kitap' özelliklerini taşıyan (Evans, 2015) 12 eser örnekleme dahil edilmiştir. Bu tür kitapların ana akım örneklerinden farklı olarak benimsedikleri söylemler çokmodlu söylem analizi araçlarıyla incelenmiş ve idealize edilen eylem, ilişki ve benlik algısı çokmodlu söylem analizi yoluyla araştırılmıştır. Buna göre çocuğu toplumsal hayatın gelecekteki bir üyesi olarak kabul eden ve bu doğrultuda yerleşik toplumsal ve kültürel değerleri didaktik bir üslupla aktarma sorumluluğu üstlenen ana akım resimli çocuk kitaplarının aksine, düşündüren resimli kitaplarında varoluşçuluktan beslenen bir yaklaşımla 'kendiliğini keşfeden, bilinçli farkındalık sahibi ve iç doğasıyla bağlantıda' olma durumunun idealize edildiği belirlenmiştir.