Sarhoşluktan Keyif Haline: Osmanlı İstanbul’unda İçki İçme ve Meyhâne Âdâbı
No Thumbnail Available
Date
2019
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
İçki içerken dikkat edilecek unsurlar, tarihin en eski dönemlerinden
itibaren toplumların bağlı bulunduğu siyâsî yapı ve inanç sistemleri/din
ile bu iki unsurun etkisiyle şekillenen sosyal yaşam biçimi etrafında çeşitli
evrelerden geçerek, değişerek ve gelişerek oluşmuştur. Bu süreç, içki içme
usullerinin toplumlara özgü uyulması gereken davranış kalıplarının ifadesi
olan âdâbın içerisinde yer almasını beraberinde getirmiştir. Hemen her
devleti ve toplumu ilgilendirecek düzeydeki davranışlar ise, zamanla
evrensel olarak kabul edilmeye başlamıştır.
İçki içme âdabı, bir yandan meyhânecilerin olası kavga ve adam
öldürme gibi asayiş olayları ile karşılaşıp meyhânesinin adına leke
sürülmemesi ve maddî zarara uğramaması, diğer yandan da müşterilerin
meyhânede rahatsız edilmeden güven ve keyif ile işret edebilmesi
açısından işret âlemlerine yön veren en öncelikli öneme sahip konudur.
Osmanlı İstanbul’unda içki içme ve meyhâne âdâbını konu alan
çalışmada, bu yöndeki davranış kalıplarının hangi unsurların etkisiyle
şekillendiği, ne zaman ve nasıl bir değişime uğradığının belirlenip
açıklanması amaçlanmaktadır. Osmanlıların içki içme ve meyhâne
âdabını, yenileşme sürecindeki değişimleri de dikkate alarak belirlemeyi
hedefleyen çalışma, seyahatnamelere, hatıratlara ve araştırma eserlerine
dayanmaktadır. Bu doğrultuda içki içme âdâbının önemli bir sınırı olan
sarhoşluğun, eski toplumlarda, erken ve orta zamanların Avrupa’sında
olduğu gibi Osmanlı Devleti’nde de oldukça önemli olduğu
görülmektedir. Osmanlı Devleti, hem eski toplumların ve Batı
medeniyetinin birikiminden, hem de mensubu olduğu İslâm dininin
içkilere yönelik hükümlerinden, Müslüman Türk devletleri ve İran
kültüründen etkilenmiştir. Tüm bu unsurlar, Osmanlı toplumunun içki
tüketim usullerine, farklı dönemlerde farklı derecelerde yön vermiştir.
Description
Keywords
İçki, Meyhâne, Âdap