Karada kurulu farklı kapasitedeki alabalık işletmeleri (Muğla, Fethiye) çıkış suları özelliklerinin değerlendirilmesi
No Thumbnail Available
Date
2011
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri
Abstract
Bu araştırma su ürünleri yetiştiriciliği-çevre etkileşimi bağlamında, gökkuşağı alabalığı işletmeleri çıkış sularının kalite özelliklerine dikkat çekmek için Ekim 2009- Eylül 2010 tarihleri arasında yürütülmüştür. Bu amaçla Eşen Çayı (Muğla, Fethiye) üzerinde kurulu orta (200 ton/yıl) ve büyük ölçekli (2500 ton/yıl) çöktürme havuzu bulunan farklı iki kapasitedeki gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss, Walbaum 1792) işletmesi giriş ve çıkış sularında önemli bazı su kalite özellikleri ile çıkış suyuna ilişkin askıda katı madde, biyokimyasal oksijen ihtiyacı, kimyasal oksijen ihtiyacı, toplam inorganik azot ve toplam fosfor yük değerleri bir yıl süreyle aylık olarak izlenmiştir. Ayrıca herbir işletme için bir ton balık üretimi ve bir ton yem başına düşen azot ve fosfor yükleri tahmin edilmiştir. Araştırma süresince büyük ve orta ölçekli işletmelerin giriş ve çıkış sularında belirlenen su kalite özellikleri genellikle tüm aylarda istatistiki olarak önemli düzeyde farklılık göstermiştir. İşletmelerin çıkış sularında ise su sıcaklığı, elektrik iletkenliği, nitrat-azotu, toplam fosfor ve askıda katı madde değerlerinin aylara bağlı değişimi istatistiki açıdan önemli seviyede farklı bulunmuştur (p0.05). İşletmelerin çıkış suyu toplam fosfor konsantrasyonları (0.13-0.64 mg/L) farklı ülkelerdeki ilgili yasal düzenlemelerde yer alan zorunlu değerlerden ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde yer alan yüksek kaliteli suya ilişkin hedef değerlerden yüksek bulunmuştur. Çıkış suyu askıda katı madde konsantrasyonları (14.75-127.0 mg/L), uluslararası yasal düzenlemelerde belirtilen zorunlu değerlerden yüksek saptanmıştır. Çıkış suyu biyokimyasal oksijen ihtiyacı değerleri (2.20-5.62 mg/L) ise, Avrupa ülkelerinde ilgili yasal düzenlemelerde belirtilen zorunlu değerlerden düşük tespit edilmiştir. Araştırma periyodunca işletmelerin çıkış suyu amonyum konsantrasyon değerleri (0.30-0.64 mg/L) Su Ürünleri Yönetmeliği’nde alıcı ortam için belirtilen 0.02 mg/L’den yüksek bulunmuştur. Tez kapsamında elde edilen kantitatif bulgular ışığında, çöktürme havuzları ile birlikte filtre ve elek sistemlerinin de daimi ve etkin bir şekilde kullanım gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ayrıca işletme çıkış sularının yönetiminde, konsantrasyon bazlı maksimum artışa yönelik değerleri dikkate alan yasal düzenlemelere yönelmenin daha uygun olacağı sonucuna varılmıştır. Tez kapsamında, büyük ölçekli işletmede (YDO: 0.80) azot yükü bir ton balık üretimi için 59.08 kg ve fosfor yükü 4.01 kg; orta ölçekli işletmede (YDO: 1.25) ise bir ton balık üretimi için azot ve fosfor yükleri sırasıyla 106.25 kg ve 10.75 kg olarak tahmin edilmiştir. Yetiştiricilikte büyüme performansının iyileştirilmesi ve ekstrude yem kullanımının teşviki, işletmelerin azot-fosfor yüklerinin indirgenmesinde önemli unsurlar olarak gözükmektedir.