Cilt:77 Sayı:04 (2022)

Permanent URI for this collection

https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/91572

Browse

Browsing Cilt:77 Sayı:04 (2022) by Author "Demirci, Hüseyin Aliyar"

Now showing 1 - 1 of 1
  • No Thumbnail Available
    Item
    Âyanlar, Ticari Tarım ve Sermaye Birikim İmkânları
    (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, 2022) Demirci, Hüseyin Aliyar; Aybudak, Utku
    Bu çalışma âyanların Osmanlı ekonomisindeki konumuna ve sermaye üretim kapasitesine odaklanmaktadır. Osmanlı toplumu içerisinde özellikle 17. yüzyıldan itibaren önem kazanan ayanlar, lisansüstü düzeyde çeşitli âyan ailelerin faaliyetleri açısından tekil olarak sıklıkla ele alınmıştır. Ancak bir toplumsal grubun tek bir hanesini ele almak, onların ekonomik sahadaki tutarlılık arz eden davranışlarını genel bağlamdan kopararak “israf, lüks düşkünlüğü” olarak tanımlama yanılgısına neden olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı âyanların ekonomik davranışlarının altında yatan bağlamsal sebepleri ortaya koymaktır. Bunun yanında âyanların servetlerinin mahiyeti ve tarihsel olarak karşılaştırılması da çalışmanın amaçları arasındadır. Enflasyondan arındırılmış biçimde bir karşılaştırma yapıldığında, âyanların Osmanlı siyasi ve iktisadi sistemini dönüşüme uğratacak derecede büyük bir maddi imkâna sahip olmadığı anlaşılmaktadır. 19. yüzyıl ile başlayan merkezileşme sürecinin ardından âyanların iktidarı büyük ölçüde kırılmış ve Osmanlı Devletinde16. yüzyıldan beri devam eden adem-i merkezileşme eğilimi son bulmuştur. Yaklaşık üç asır boyunca Osmanlı toplumsal yapısında oldukça mühim bir yer işgal eden âyanların ticari tarım faaliyetleri ve sermaye birikim imkanları, dönemin önemli tarımsal müesseseleri olan plantasyonlar ile de karşılaştırılmaktadır. Hem tarımsal verimlilik hem de toprağın doyurması gereken iş gücü açısından kıyaslamanın yapıldığı çalışmada âyanların düşük verimlilik ve yüksek maliyet koşullarında faaliyetlerini sürdürdüğü ve bu nedenle sermaye birikim imkânlarının son derece kısıtlı olduğu ortaya konulmaktadır. This study focuses on the position of the Âyans in the Ottoman economy and their capital production capacity. At academic researches, The Âyans, which gained importance in Ottoman society especially since the 17th century, were frequently dealt with singularly in terms of the activities of various families. However, addressing a single household of a social group by taking them out of the general context can cause the misconception of identifying their consistent behavior in the economic field as "wasteful, fondness of luxury ". The aim of this study is to reveal the contextual reasons underlying the economic behavior of the Âyans. In addition, the nature and historical comparison of the fortunes of Âyans are among the objectives of the study. When a comparison which is free of inflation is made, it is understood that the Âyans do not have the financial means to transform the Ottoman political and economic system. After the centralization process that began in the 19th century, the power of the Âyans was largely broken and the trend of decentralization Ottoman State which had been going on since the 16th century ended. For nearly three centuries, the commercial agricultural activities and capital accumulation opportunities of the Âyans, which occupied a very important place in the Ottoman social structure, are also compared with plantations, which were important agricultural institutions of the period. In the study, in which a comparison was made both in terms of agricultural productivity and the labor force that the soil should feed, it is revealed that the Âyans continued their activities under low productivity and high cost conditions and therefore the capital accumulation opportunities were extremely limited.