Türkiye'de Kütüphanecilik Eğitimi ve Yeni Bin Yılda Hedefler

Library Education in Turkey and Goals in New Millenium

Doğan Atılgan

Öz

Ülkemizde kütüphanelerin tarihi çok eski yıllara dayanmaktadır. Ancak kütüphaneciliğin meslek olarak kabul edilmesi kütüphanecilik eğitiminin bilimsel düzeyde yapılmaya başlanması ile doğru orantılıdır. Kütüphane­cilik eğitiminin üniversite düzeyinde verilmeye başlanması ile de kütüp­haneciliğin meslek olarak kabul edilmesi ivme kazanmıştır. Cumhuriye­tin ilk yıllarında kurslarla başlayan kütüphanecilik eğitimi 1940’lı yıllar­da üniversite düzeyinde devamlı kurs olarak verilmeye başlanmıştır. Şu an üç üniversitemizde fiilen kütüphanecilik eğitimi verilmektedir. Kütüp­hanecilik bölümlerinde sürdürülen eğitim programları günün gereksinim­lerine göre değişip gelişmektedir. Bu bildiride kütüphanecilik bölümleri­nin eğitim programları incelenmiş, bu bölümlerin 2000’li yıllara yönelik hedefleri ve uygulamaları tartışılmıştır.

Abstract

in our country the library history starts many years ago. But accepting librarianship as a job, has a direct relationship with education which has given professonally. After the professional education, the librarianship is accelerated. in the very beginning of our Republic, it was started with some courses. But after 1940’s these courses were given at university level and they were continiously. Novadays continious education is given in the Universities. The education programs which are given in these universities, changes and develops according to needs of the future. in this paper the

Giriş

Ülkemizde Kütüphanecilik Bölümleri kurulmadan önce kütüphaneci ve kütüphanecilik mesleği ile ilgili çalışmalar bir elin parmaklan kadar bi­le olmayan özverili insanların gayretleri ile yapılan kurslar ve kişisel ça­balarla sürdürülmekte idi. Kütüphanecilik Bölümleri ile birlikte de bu ça­lışmalar bilimsel bir tabana oturtulmaya başlanmıştır. Bir mesleğin bi­lim olabilmesi ölçütlerinin en başında bence üniversite düzeyinde eğiti­minin veriliyor olması gelir. Kütüphaneciliğin disiplinlerarası bir bilim olduğu artık kabul edilen bir gerçektir. Kütüphanecilik konusundaki eği­tilmiş insan gücü de, diğer tüm bilim dallarındaki eğitici, araştırıcı ve uy­gulamacılarla, hiçbir konuda uzmanlığı olmayan ancak bilgiye ihtiyaç du­yan herkese hizmet sunmak durumundadır. Bu işlevi ile kütüphanecilik toplum gelişmesinde vazgeçilmez bir öneme sahiptir.

Dünyada 19.yüzyılın son çeyreğine kadar uzanmakla birlikte ülke­mizde kütüphanecilik eğitimi konusundaki çalışmalar Cumhuriyetin ilk yıllarında başlamıştır. Kurslarla başlayan eğitim çalışmaları dünya ve ülkemiz kütüphaneciliğindeki gelişme ve yeniliklere göre sürekli bir de­ğişim içinde olmuştur. Kütüphanecilik eğitimi tarihimiz konusunda çok sayıda yazı yazılmış; bitirme ve doktora tezleri hazırlanmıştır (Ötüken, 1957, Ersoy, 1965, Kum, 1970, Artukoğlu, 1979, Baysal, 1987; Atılgan, 1995; Çakın, 1997) Bu bildiri kapsamında eğitimin tarihçesine girilmeye­cektir. Kütüphanecilik eğitimi programlarındaki değişiklikler ele alınıp geleceğe dönük çalışmalara yer verilecektir.

Kütüphanecilik Eğitimi Programları

Ülkemizde kütüphanecilik eğitimi konusunda ilk ciddi çalışma 1925 yı­lında Fehmi Ethem Karatay^n İstanbul Üniversitesi Kütüphanesinde aç­tığı kütüphanecilik kursudur. Haftada üç gün birer saat olarak sürdürü­len kursun programı ve eğitimi Fehmi Ethem Karatay tarafından sürdü­rülmüştür. Kursta: "kütüphane kelimesinin menşei,kütüphaneler ve kü­tüphanecilik tarihi, kütüphane binalarının düzenlenmesi, hafız-ı kütüp ve diğer kütüphane çalışanlarının görevleri, hükümet tarafından yayımcısından alınan kitaplar(depot Legal), katalog tertip ve tahriri, duhul veya mübaya defteri, teclit ve teclit defteri, kitapların salonlara sureti itası, ödünç verme, kütüphaneler beyninde iare, kitabiyat (Ötüken, 1957) adlı dersler okutulmuştur Yapılan kursun devrin gereksinimlerini karşıla­mak amacıyla oluşturulduğunu, verilen bilgilerin o zamanın kütüphane­cilik anlayışı ve hizmetleri ile örtüştüğünü görüyoruz. Bu kursun kütüp­hanecilik eğitimi tarihi açısından bir başka önemi de kurs notlarının ya­yınlanmasıdır. Kitabiyat, Kütüphanecilik ve Tasnifi Aşar-ı Kavaidi adla­rı ile üç cilt halinde yayınlanan bu ders notlarını kütüphaneciliğin ilk mesleki ürünleri olarak nitelendirebiliriz. Kursta okutulan derslerden katalog tertip ve tahririnin uygulamalı, diğerlerinin de teorik olarak oku­tulduğunu yine Fehmi Ethem Karatay tarafından hazırlanmış olan kurs talimatından anlıyoruz.

Kütüphanecilik eğitimi konusunda ikinci önemli adım Ankara'da atılmıştır. Bu ikinci kurs Yüksek Ziraat Enstitüsü Kütüphane Müdürü Joseph Stummvoll tarafından 1935 yılında üç ay süre ile haftada iki ya­rım gün olarak sürdürülmüştür. Kursta okutulan konular ve programa ilişkin ayrıntılı bilgiye ulaşmak mümkün olmamıştır.

Kütüphanecilik konusundaki ilk devamlı öğretim ise yine kurs niteliğinde Ankara'da Adnan Ötüken tarafından başlatılan ve sürdürülen ça­lışmadır. 1942 yılında bir ilanla başlatılan kursun amacı: "Kütüphaneci­liğin memleketimizde bir ihtisas ve meslek haline getirilmesi hususunda müessir olmak ve diğer memleket kütüphanelerinin her bakımdan kal­kınmasına hizmet etmek"(Ötüken, 1957,15) olarak belirlenmiştir. İki bö­lümden oluşan kursun A bölümüne devam eden yüksek okul mezunları uzman statüsü kazanırken, B bölümüne devam eden orta okul mezunla­rının ise kütüphane memuru statüsünde 'çalışmaları öngörülmüştür. 1952 yılına kadar aralıksız devam eden kursun A bölümünde Temel ola­rak kütüphanecilik bilgisi, arşiv bilgisi, genel ve özel bibliyografya, Osmanlıca, kütüphane uygulaması dersleri, B bölümünde ise kütüphaneci­lik dersleri, genel bibliyografya, eski harf metinler ve uygulama dersleri okutulmaktadır.

Kütüphanecilik eğitimi dünyadaki ve ülkemizdeki gelişmelere göre sürekli bir değişim içinde olmuştur. 1952 yılında A.Ü. DTCFakültesi Pro­fesörler Kurulunun girişimiyle kütüphanecilik dersi Edebiyat Bölümün’de seçmeli ders olarak okutulmaya başlanmıştır. Hazırlanan yönergede dersin amacı "öğrencilerin kütüphanelerimizin ilmi, mesleki ve moderni tekniklerle tasnifini ve idaresini sağlayacak yolda bilgi sahibi olmalarını sağlamak" olarak belirtilmiştir. Aynı yönergede 4 yarıyıl seçmeli ders olarak sürdürülen Kütüphanecilik derslerinden başarılı olanlara "Kütüpha­necilik Ehliyet Belgesi" verilmesi öngörülmüştür (Ötüken, 1957).

1954-55 öğretim yılında yayımlanan D.T.C.F. Kütüphanecilik Ensti­tüsü Yönetmeliği ile Enstitü haline getirilen bölümde öğretim iki amacı hedeflemiştir: 1. hedef şark kültürüyle ilgili yazma ve basma eserleri, 2. hedefse garp kültürü ile ilgili yayınlan takip ve tasnife yetkili kütüpha­neciler yetiştirmektir.

1.  hedefe uygun olarak yetişeceklere; I. devrede genel kütüphanecilik, Osmanlı Paleografyası, Arapça veya Farsça ile tarih ya da Türk edebiya­tı derslerini, 2.devrede ise: teorik ve uygulamalı kütüphanecilik ve Osmanli Paleografyası, dersleri ile tarih, edebiyat veya felsefe disiplinlerin­den birini okumak zorunlu haline getirilmiştir.

2.  hedefe uygun olarak yetişecekler ise: genel kütüphanecilik, Os­manlı Paleografyası, ile yaşayan yabancı dillerden birini, l.devrede bun­lardan başarılı olanlar 2.devrede teorik ve uygulamalı kütüphanecilik ileyaşayan batı dillerinden birinin edebiyatı ile modern Türk edebiyatı veya felsefe  disiplinlerinden birini okumak durumunda idiler.

Yönetmeliğin yayımından sonra 1954-55 öğretim yılında fiilen öğre­time başlayan Enstitünün ilk yarıyılında derslerin büyük bölümü yine Adnan Ötüken tarafından verilmiştir. Amerikan Ford Vakfı tarafından gönderilen ilk uzman aynı yılın 2.devresinde Türkiye'ye gelerek Enstitü­nün yönetimini üstlenmiş ve fiilen dersleri yürütmüştür.

1961 yılına kadar Ford Vakfının desteğiyle sürdürülen eğitim prog­ramı 1961 yılından sonra Fullbrigt Vakfından gelen öğretim üyelerinin katkısıyla devam etmiştir. 60'h yıllara gelindiğinde Türkiye'de kütüpha­necilik konusunda önemli kimi değişiklikler de eğitim programını etkile­miştir. Bunlardan başlıcaları Kütüphaneler Genel Müdürlüğü'nün oluş­turulması, Kütüphaneler Komitesi'nin toplanarak kütüphanecilik konu­sunda kapsamlı bir rapor yayınlaması ve ülkenin planlı hayata geçmesi sayılabilir. Ülkedeki bu değişiklikler Kütüphanecilik Bölümü'nün prog­ramlarına da yansımış ve verilen dersler günün koşullarına uyularak ge­liştirilmiştir. 1961-62 öğretim yılından itibaren, önceden verilen temel dersler yanında araştırma metodları, kitap seçim ilkeleri gibi dersler programa eklenmiştir. Aynı yıllarda yurt dışındaki eğitimlerinden dönen ve doktoralarını tamamlayan Türk eğiticiler de bölüm faaliyetlerine ka­tılmışlardır. DTCF Kütüphanecilik bölümünde 1964 yılında Î.Ü. Kütüp­hanecilik Bölümü kuruluncaya kadar yürütülen dersler genel olarak şöy­le bir gelişim göstermiştir:

 

YILLAR                                                  DERSLER

                                           1954-1960             Kitap, kütüphane tarihi, Kütüphaneciliğe giriş, Yazma eserler, Kütüphane  sevk ve idaresi, Fiş çıkarma ve kataloğa geçirme, Halk kütüphaneleri, Çocuk edebiyatı, Üniversite ve araştırma kütüphaneleri, Okul kütüphaneleri, Fen ve teknik kütüphaneleri, Müracaat ve bibliyografya, Periyodikler

                          1961-1964                    Araştırma metotları, Osmanlı Paleografyası, Kitap seçim ilkeleri, Konu bibliyografyası, îlim literatürü, Türk kütüphaneciliğinin meseleleri, Mukayeseli kütüphanecilik, Katalog ve tasnif.

*Bu donemde yer alan dersler bir önceki dönemden farklı olarak ilk kez programda yer alan derslerdir.

Tablo 1: DTCF Kütüphanecilik Bölümü 1954-1964 ders programı

1964 yılma gelindiğinde ülkemizde kütüphanecilik eğitimi açısından önemli başka bir gelişme yaşanmıştır. 1940'lı yıllardan beri kurslar, 1954 yılından beri de üniversite düzeyinde Ankara'da sürdürülen kütüphane­cilik eğitimine İstanbul Üniversitesi de katılmıştır, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi içinde Prof.Dr.Rudolf Juchhoff tarafından kuruluş ça­lışmaları yapılan bölüm de, Prof. Dr. Macit Gökberk ve Adnan Ötüken'in gayretleriyle lisans düzeyinde eğitime başlanmıştır. Prof. Dr. Juchhoff ve Asistanı Meral Şenöz ilk öğretim elemanlarıdır. Bölümde; Kütüphanecilik bilimi ve manevi çalışma tekniğine giriş, yazı ve kitabın tarihi, alıştırmalarla katalog sorunları, konu katalogu sorunları ve alıştırmaları ile Türk kültür ve edebiyat tarihi ilk okutulan derslerdir. 1968 yılında Prof. Juchhoff 'un ölümü ile Bölüm öğretim üyesi açısından büyük sıkıntıya düşmüş ve 1969-1974 yılları arasında öğrenci alımını durdurmuştur(îs-tanbul, 1999). 1966-1967 öğretim yılından başlanarak DTCF kütüphanecilik Bölümünde gece öğretimine başlanmıştır. Bu öğretim yılından itibaren eğitim programlarında gündüz yer alan dersler gece tekrarlanmıştır.

Î.Ü. Kütüphanecilik Bölümünün kuruluşundan, Hacettepe üniversi­tesi Kütüphanecilik Bölümü kuruluncaya kadar iki bölümde verilen ders­lerin dağılımı da tablo üzerine şu şekilde yer almaktadır:

 

Yıllar                      A.Ü.D.T.C.F .                                                          İ.Ü. E.F.

                   Kütüphanecilik Bölümü                         Kütüphanecilik Bölümü

1                     Kataloglama ve tasnif, kütüphanelerin            Kütüphanecilik bilimi ve manevi çalışma

9            sevk ve idaresi, Kitap seçimi ilkeleri,              tekniğine giriş, Matbaanın tarihi, Alıştırma-

6            Araştırma metodları, Müracaat ve bibli-          larla katalog sorunları, Konu kataloğu, Genel

4            liyografya, Osmanlı paleografyası, Halk         ve  özel bibliyografya, Araştırma kurumları,

              Kütüphaneleri, Okul kütüphaneleri, Üni-        Dergilar, Osmanlıca, Bilimsel araştırma tekniği

              versite ve araştırma kütüphaneleri, Kütüp-     Kütüphane yapıları tarihi, Halk kütüphaneleri, 

1            haneciliğe giriş, Yazmalar, Halk edebiyatı,    Baskı tarihi ve basma eserler, Doğu el yazmala-

9            Çocuk edebiyatı, Kitap kütüphane tarihi,        rı, Türkiye’de kütüphanecilik, Türk kültür ve

6            Kütüphanelerde okuyucu hizmetleri ve           edebiyat tarihi

8            Kütüphanelerde teknik hizmetler

 

1969-     Önceki yıllarda verilen dersler                           Öğrenci alımına ara verildi

1972        devam etmiştir.

Tablo 2. Kütüphanecilik Bölümleri 1964-1972 ders programı

Anılan dönemde D.T.C.F. Kütüphanecilik Bölümü ile İ.Ü. Kütüpha­necilik Bölümlerinde verilen kimi derslerin adlarının farklı olmasına rağ­men konularının aynı olduğu, bununla birlikte İstanbul Üniversitesi Kü­tüphanecilik Bölümü'nde konu kataloğu, Türk kültür ve edebiyat tarihi, D.T.C.F. Kütüphanecilik Bölümünde de Kütüphanelerin sevk ve idaresi, Kitap seçimi ilkeleri, Halk edebiyatı, Çocuk edebiyatı, okul kütüphanele­ri, Kütüphanelerde okuyucu hizmetleri ve kütüphanelerde teknik hiz­metler gibi farklı derslerin verildiği görülmüştür

Ülkenin kütüphaneci gereksinimim karşılamak için biri Amerika Birleşik Devletlerinden gelen uzmanların, diğeri de Almanya'dan gelen bir öğretim üyesinin desteği ile iki farklı üniversitede kütüphaneci yetiş­tiren bölümlere 1972 yılında bir üçüncüsü eklenmiştir.

1967 yılında kuruluş çalışmalarına başlayan H.Ü. Kütüphanecilik Bölümünün kuruluşuna ilişkin karar 5 Temmuz 1967 tarihli Resmi Ga­zetede yer almıştır. Ancak eğitim 1972 yılında lisans üstü programla baş­lamıştır. Prof. Dr. Nilüfer Tuncer’in belirttiğine göre H.Ü. Kütüphaneci­lik bölümünün kurulmasında, Lisans Programının hazırlanmasında

DTCF Kütüphanecilik Bölümünün tecrübelerinden yararlanılmış, baş­langıç yıllarında hoca ihtiyacının giderilmesinde de yine bu Bölümünün katkıları sağlanmıştır (Tuncer, 1981: 111). Bölümün kurulmasında en bü­yük katkı şüphesiz Prof. Dr. İlhan Kum'a aittir. Aynı zamanda ABD'den gelen danışman Thomas Minder ile birlikte görev yapan Dr. Benjamin Whitten'in yanı sıra Dr. İlhan Kum'un başkanlığında Nilüfer Tuncer, Berin U. Yurdadoğ, Phyllis Lepon Erdoğan ve Adil Artukoğlu'ndan (Çakın,1979: 8) oluşan ilk öğretim kadrosu bölümün programlarını oluştur­muştur.

1972-74 yılları arasında lisans üstü düzeyde eğitim veren H.Ü. Kütüphanecilik Bölümü 1974 yılından itibaren "Ülkenin kütüphaneci ihtiyacını karşılamada diğer iki bölümden mezun olanların yeterli olmaması i ve lisans üstü düzeyde verilen eğitimden elde edilen kazanımlar" (Artukoğlu,1979) göz önüne alınarak lisans düzeyinde de öğrenci almaya başlamıştır. H.Ü. diğer bölümlerden farklı olarak üniversitenin genel yapısı içinde l yıl hazırlık sınıfından sonra kütüphanecilik programına öğrenci kaydetmektedir.

1982 yılında YÖK'nun kurulması ile Kütüphanecilik bölümü programlarında kimi değişiklikler olmuştur. Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümünde hazırlık sınıfına ara verilmiş, dolayısı ile Bölümde hazırlık okuyanlar ve okumayanlar için ayrı programlar oluşturulmuştur.

1983 yılında ise üç kütüphanecilik Bölümünün programlarında birliktelik sağlamak amacı ile toplantılar yapılmıştır. Bu toplantıların altyapısını YÖK'un belirlediği programlarda %70 oranındaki birliktelik oluşturmak üzere toplantılar yapılmış ancak somut bir sonuca ulaşılamamıştır.

Günümüzde Durum

Kütüphanecilik Bölümlerinde sürdürülen eğitim-öğretim çalışmaları 1988 yılına gelindiğinde yeni bir boyut kazandı. Önce DTCF Kütüphanecilik bölümünde olmak üzere, üç Bölümde de birbiri ardından yeni Ana Bilim Dalları kuruldu. 1986 yılında Unesco Türkiye Milli Komisyonunun Kütüphanecilik Bölümlerinde Dokümantasyon-Enformasyon ve Arşiv Anabilim dallarının kurulmasına ilişkin önerisine DTCF Kütüphanecilik Bölümü tarafından Nisan 1986'da olumlu görüş bildirilmiş olmasına karşın Uygulama 1988 yılında zamanın Cumhurbaşkanının Devlet Arşiv sitesinin açılış töreninde yaptığı konuşmadaki önerisi üzerine ivme kazanmış ve Kasım 1988 tarihindeki Bölüm Akademik Kurulunun uygun kara­rı ile 1989-1990 akademik yılında Arşivcilik, 1990-1991 yılında da Dokümantasyon-Enformasyon Anabilim Dalı eğitime başlamıştır.

1990-1991 öğretim yılında DTCF ile aynı dönemde İ.Ü. Edebiyat Fakültesinde de Dokümantasyon Enformasyon Anabilim Dalı kurulmuştur. 'Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümünde ise 1990 yılında Anabilim Dalı oluşumuna ilişkin karar alınmış olmasına karşın Arşiv ve Dokümantasyon- Enformasyon Anabilim Dalları 1992-93 öğretim yılından itibaren eğitime başlamıştır. Bu bildiri kapsamında Arşiv Anabilim Dalı programlarının irdelenmesine girilmemiştir. Bilindiği gibi Arşiv Anabilim Dalı sadece DTCF ve Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümleri bünyesinde örgütlenmiştir. DTCF Kütüphanecilik Bölümünde de 1995 yılından bu yana bu Ana Bilim Dalına öğrenci alınmamaktadır.

1972 yılından beri üç fakültede Kütüphanecilik Programı altında sürdürülen programlar Anabilim Dalının oluşumu ile farklı bir şekilde gelişmiştir. A.Ü. ile H.Ü. Kütüphanecilik Bölümlerinde ilk iki yıl ortak programlar uygulanırken, üçüncü ve dördüncü sınıflarda Anabilim Dalları için farklı programlar oluşturulmuştur. İ.Ü. Kütüphanecilik Bölümünde ise Kütüphanecilik ve Dokümantasyon-Enformasyon Anabilim Dalları için ayrı programlar düzenlenmiştir. Bölümlerde verilen ad ve konu olarak ortak olduğu düşünülen dersler genel olarak verildikten sonra farklı olan dersler de tablo 3 de karşılaştırılmıştır. Anabilim Dalları kurulduktan sonra Bölüm programlarına yeni konulan dersler tabloya yansıtılmıştır. DTCF'de 1982 yılına kadar Bölüm öğrencilerinin kredi tamamlamak amacı ile Fakültenin diğer bölümlerinden kendi ilgi alanlarında haftada 4-8 saat olarak aldıkları dersler de tabloda yer almamıştır. Programların yıllara göre dağılımında ise belirli dönüm noktaları esas alınmıştır. Bu dönüm noktalarını YÖK'ün oluşumu, Anabilim Dallarının kurulması ve Bölüm ve Anabilim Dalı Başkanlarının yaptıkları ortak toplantılar esas alınmıştır.

Anılan Dönemlerde her üç Bölümde verilen ad ve konu olarak ortak olduğu düşünülen dersler ise şunlardır: Kitap Kütüphane Tarihi, Kataloglama ve Tasnif, Kütüphaneciliğe Giriş, Üniversite ve Araştırma Kütüphaneleri, Kütüphane Yönetimi, Araştırma Yöntemleri, Yazma ve Nadir Eserler, Halk Kütüphaneleri, Kitap dışı Materyaller, Kütüphane İşlemleri, Osmanlıca ve Süreli Yayınlar ve kütüphanelerde uygulama(Kütüpha­nelerde yapılan staj bölümlere göre süre açısından farklılıklar göstermektedir).

Kütüphanecilik kavram ve anlayışında dünyada ve ülkemizdeki değişim ve gelişmeler bölüm yetkililerinin eğitim programlarını günün koşullarına uydurma çalışmaları son yıllarda büyük bir ivme kazanmıştır. 1996 yılında Türk Kütüphaneciler Derneği'nin öncülüğünde üç bölümün Bölüm ve Anabilim Dalı Başkanları ile emekli öğretim üyeleri bir araya gelerek seri toplantılar yapmaktadırlar. Bu toplantıların amacı:: yeni bin yılda Kütüphanecilik Bölümlerinin geleceğini tartışmak ve verilen eğitimin daha da iyiye götürülmesi için öğretim üyelerinin ortak çalışmaları­nı sağlamaktır. Beş tanesi Dernek Genel Merkezinde, sonuncusu da İstanbul Üniversitesinde yapılan toplantılarda: Bölüm adlarının değiştirilmesi, Anabilim Dallarının birleştirilmesi ve yeni ders programlarının oluşturulması yolunda adımların atılması hedeflenmiştir. Bu toplantılarda alınan kararlar tavsiye niteliğinde olup, bu kararlar çerçevesinde Bölümler kendi Akademik Kurullarında gerekli toplantıları yapıp kararlar kesinleştikten sonra her Bölüm kendisi bağlı olduğu Dekanlık ve Rektörlükleri düzeyinde girişimlerde bulunacaktır. Bu konuda ilk adım İ.Ü. Kütüphanecilik Bölümü tarafından atılmış ve belirlenen Bölüm adı gerekli işlemler için rektörlüğe yazılmıştır. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde ise Bölüme öğrenci alımı kararlaştırılmış ve uygulamaya konulmuştur. Böylelikle DTCF Kütüphanecilik Bölümünde fiilen olmasa bile uygulamada Anabilim Dalı birleştirilmiştir. Ancak bu Bölümde 1999–2000 öğretim yılından başlamak üzere birinci sınıftan başlamak üzere yeni prog­ram uygulamaya konulmuştur. Bu program kademeli olarak her yıl bir üst sınıfa uygulanacaktır. Programda yer alan dersler ve konular çeşitlendirilerek temel derslerden başka çok sayıda seçmeli ders konularak paket programlar halinde öğrencilerin uzmanlaşması hedeflenmiştir. Diğer bölümlerde de Bölüm akademik kurulları çerçevesinde çalışmalar sürdürülmektedir. Bu çalışmalarda ülke gereksinimlerinin saptanması, eğitimci ve uygulamacıların işbirliği ile öğrenci kabul politikaları ve öğ­retim programlarının belirlenmesi istenilen hedefe başarı ile ulaşmada etken olmalıdır. (Bölümlerin 1999–2000 programlan ekte verilmiştir)

Tüm bu çabaların başarıya ulaşması, yönetimin tüm kademelerinde, yapılacak değişikliklerin gereğine inanan ve destekleyen kişilerin varlığı ile mümkündür. Bölüm Akademik kurullarının aldıkları kararların Dekanlık Yönetim Kurulu, Üniversite Senatosu, son olarak da YÖK tarafından onaylanıp uygulanabilir bulunması zorunludur. Bu bağlamda yapılan değişikliklerin uygulanabilmesi için gerekli girişimlerin yapılıp destek sağlaması ön koşuldur. Uzun yıllardır çabalanan ve ilgili makamlara gerekçeli yazılan yazılan, Bölümlere sözel puan yerine, eşit ağırlıklı puan ile öğrenci alınabilmesi bir türlü gerçekleştirilememiştir.

Teknolojinin yoğun olarak kullanıldığı, Bilgisayar dilleri ve veri taba­nı yönetimine ilişkin derslerin okutulduğu Bölümlerimizde Türkçe Sosyal yerine Eşit Ağırlıklı puanla öğrenci alınması eğitim kalitesinin ve başarı düzeyinin yükselmesinde etken olacağı inancındayım. Böylelikle mezunlarımızın teknik kadrolarda çalışmalarının önündeki büyük engellerden biri de ortadan kalkmış olacaktır.

Kütüphaneciliğin sadece bir alan bilgisi olmadığını kütüphanecilik kadrosunda yetişmiş bilgi profesyonellerinin tüm bilim dallarındaki, araştırıcı ve uzmanlara hizmet götüreceği bilincinin yerleşmesi ve mesleğinin hak ettiği yeri toplumda bir an önce olması dileği ile saygılar sunarım.

Kaynakça

Atılgan, Doğan. (1995). "Education for librarianship in Turkey ", Türk Kütüphaneciliği 9 (3):265-269

Artukoğlu,Adil. (1979). "Türkiye'de kütüphanecilik eğitimine genel bir bakış", Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 28 (1-2): 1-11

Baysal, Jale.(1987). "l.Ü.Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümünün 20 yıllık tarihçesi 1964-1984", Kütüphanecilik Dergisi: Belge Bilgi Kütüphane Araştırmaları (1): 5-15

Çakın,İrfan. (1997). "25. Yılında Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü", Kütüphanecilik Bölümü 25. Yıla armağan içinde (7-31) Ankara: H.Ü. Kütüphanecilik Bölümü •

Ersoy,Osman. (1965). "Kütüphanecilik Kursları" A. Ü. DTCF Dergisi 23 (1-2): 1-11

istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanecilik Bölümü 1998/1999. •(1998). İstanbul: Edebiyat Fakültesi.

Kum, İlhan. (1970). Türkiye'de Kütüphanecilik Eğitimi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi)Ankara, Ankara Üniversitesi.

Ötüken, Adnan. (1957). "Türkiye'de kütüphanecilik öğretiminin tarihçesi", Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 6 (1-2): 1-35

Tuncer, Nilüfer. (1981). "Ankara Üniversitesi DTCF Kütüphanecilik Bölümü'nün Hacettepe Üniversitesi SİBF Kütüphanecilik Bölümüne katkıları", A. Ü.DTCF Kütüphanecilik Bölümü XXV.Yıl Anı Kitabı içinde (111-112) Ankara: DTCF

EK

DTCF

KÜTÜPHANECİLİK BÖLÜMÜ

1999-2000 DERS PROGRAMI

LYARIYIL

KB 1111    Bilgi Merkezleri Ve Hizmetleri I                     2 saat

KB 1121    Bilgi ve Belgenin Tarihi                                  2 saat

KB 1031    Bilgi Kayıt Ortamları Ve Yönetimi                  4 saat

KB 1041    Bilgisayara Giriş                                            4 saat

KB 1162    Meslek ingilizcesi I                                         2 saat

KB 1152    Osmanlıca I                                                   2 saat

Diğer Bölümlerden Bir Ders Seçilir                                  4 saat

II.YARIYIL

KB 2111    Bilgi Merkezleri Ve Hizmetleri II                    2 saat

KB'2021    Bilgi Ve Belgenin Düzenlenmesi                     4 saat

KB 2041    Bilgi Literatürü                                              4 saat

KB 2162   Meslek ingilizcesi II                                        2 saat

KB 2152    Osmanlıca II                                                 2 saat

KB 2172   Matemetik I                                                   2 saat

Sö 2063    Sosyolojiye Giriş                                              4 saat

III.YARIYIL

KB3011 Programlamaya Giriş                                         4 saat

KB3021 Kataloglama ve Smıflama( GEN.)                       4 saat

KB3031 Danışma Kaynakları ( Genel)                             4 saat

KB3041 Araştırma Yöntemleri                                        4 saat

KB3062 Meslek İngilizcesi III                                          4 saat

KB3052 Osmanlıca III                                                    4 saat

FttYARIYIL

KB4011 Kataloglama ve Sınıflama                                   4 saat

KB4021 İstatistik                                                            4 saat

KB4031 Rapor Hazırlama Teknikleri                                4 saat

KB4041 Bilgi Hizmetleri                                                  4 saat

KB4062 Meslek İngilizcesi IV                                         4 saat -

KB4052 Osmanlıca IV                                                    4 saat

KÜTÜPHANECİLİK ANABİLİM DALI

V.YARIYIL

KU5011     Okul Kütüphaneleri                                                        4 saat

KU5021    Kataloglama ve Sınıflama I                                              4 saat

KU5031    Halk ve Çocuk Kütüphaneleri                                          4 saat

KU5041    Veri Yönetimi                                                                 4 saat

KU5052    Yazmalar ve Nadir Eserler                                              4 saat

DK5062     Bilgi Erişim                                                                    4 saat

VLYARIYIL

KU6011     Araştırma Kütüphaneleri                                                 4 saat

KU6021     Kataloglama Ve Sınıflama II                                           4 saat

KU6031     Çocuk Literatürü                                                            4 saat
KU6041 Danışma Kaynakları(Sos. ve Beşeri Bilm.ve Sanat)              4 saat

DK6012 Sistem Analizi                                                                    4 saat

DK6022 Enformasyon Teknolojisi                                                     4 saat

VH.YARIYIL

KU7011     Bilgisayarda işletim Sistemi ve

Grafik tablo işi.                                                                                 4 saat

KU7021 Kitap Dışı Materyaller                                                  4 saat

KU7041 Danışma Kaynakları I(Temel Ve Uygul. Bilm.)              2 saat

KU7051 Süreli Yayınlar                                                                    2 saat

KU7071 Kitap Dışı Materyallerin Kataloglanması                               2 saat

KU7132 Kütüphane Otomasyonu                                                       2 saat

DK7052 Bilgi Ağlan                                                                          4 saat

VULYARIYIL

KU8011 Kataloglama Ve Sınıflama III                                               4 saat

KU8021 Kütüphane Yönetimi                                                            4 saat
KU8031 Danışma kaynakları II(Temel Ve Uygul. Bilm.)                     4 saat

KU8141 Kitap Dışı Materyalle Kataloglanması                                   2 saat

KU805 Halkla İlişkiler ve Bilgi Pazarlama                                          4 saat

KU8072 Kütüphane Otomasyonu                                                       2 saat

 

DOKÜMANTASYON-ENFORMASYON ANABİLİM DALI

V.YARIYIL

DK5031     Bilgi ve Toplumu                                                                    4 saat

DK5041     Belge ve Bilgibilim                                                                 4 saat!

DK5061     Bilgi Erişim                                                                        4 saat

DK5071     Veri Tabanları                                                                      4 saat

DK5052    Endüstri ve İş Enformasyonu                                            4 saat

DK5082    Enformetri                                                                       4 saat

 

VI.YARIYIL

DK6011     Sistem Analizi                                                                     4 saat

DK6021    Enformasyon Teknolojisi                                                    4 saat

DK6031    Bilginin Organizasyonu                                                   4 saat

DK6041    Veri Yönetimi                                                                      4 saat

KU6042    Danışma Kaynakları (Sos. Ve Beşeri Bil. Ve Sanat)        4 saat

K7011     Bilgisayarda işletim Sistemi veGrafik Tablo İşi.                 4 saat

DK7031 Bilginin Organizasyonu                                                      4 saat

DK7041 Dizinleme ve Öz Çıkarma Teknikleri                                 2 saat

DK7051 Bilgi Ağları                                                                          4 saat

KU7042 Danışma Kaynakları-I(Temel ve Uygulamalı Bilim.)       2 saat

KU7052 Süreli Yayınlar                                                                2 saat

KU7132 Kütüphane Otomasyonu                                                  2 saat

 

VIII.YARIYIL

DK8031    Halkla İlişkiler ve Bilgi Pazarlama                               4 saat

DK8041     Dizinleme ve Özçıkarma Teknikleri                                2 saat

DK8051    Linguistik                                                                    4 saat

KU8022    Kütüphane Yönetimi                                                    4 saat

KU8032    Danışma Kaynakları-II (Temel Ve Uygul. Bilm,)          4 saat

KU8072    Kütüphane Otomasyonu                                             2 saat