|
T.C.
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ
KESİN RAPORU
3D Bimetrik Maksiller
Distalizasyon Arkları
ve Begg İntraoral Distalizasyon Sisteminin
Dentofasiyal Yapılar Üzerine Etkilerinin
Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi
Proje Yürütücüsü: Prof.Dr. Mirzen Arat
Proje Numarası: 980200002
Başlama Tarihi:
1.9.1998
Bitiş Tarihi: 1.7.2001
Rapor
Tarihi: 14.7.2004
Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri
Ankara - 2004
|
I. Projenin Türkçe Adı:
3D Bimetrik Maksiller Distalizasyon Arkları ve Begg İntraoral Distalizasyon
Sisteminin Dentofasiyal Yapılar Üzerine Etkilerinin Karşılaştırmalı Olarak
İncelenmesi
Projenin İngilizce Adı:
The evaluation and comparison of 3D
bimetric maxillary distalizing arches and Begg
intraoral distalization system, per their effects on
dentofacial structures.
ÖZET:
Bu
çalışmanın amacı, Angle sınıf II molar ilişkiye, iskeletsel sınıf I veya sınıf
II malokluzyona ve düzgün veya minimal çapraşıklığı bulunan mandibuler dental
arka sahip bireylerde üst birinci molar distalizasyonu için ağız içi kuvvet
uygulayan intermaksiller yöntemler olan 3D bimetrik
maksiller distalizasyon ve Begg intraoral distalizasyon
sistemlerinin dentofasiyal yapılar üzerine etkilerinin karşılaştırmalı olarak
incelenmesidir.
Bu
amaçla, 21 bireye 3D bimetrik maksiller
distalizasyon arkları, 17 bireye çift sarımlı tek looplu Begg
intraoral distalizasyon arkları uygulanmıştır. Alt dental arkta ankrajı arttırmak
için, 3D bimetrik maksiller distalizasyon sistemi uygulanan grupta
0.019x0.025.lik köşeli nitinol ark telleri, Begg intraoral distalizasyon
sistemi uygulanan bireylerde alt 7 no.lu dişler de bantlanmış, 0.018” ankraj bükümlü arklar
ve premolar dişlere kronu distale doğru eğecek şekilde doğrultucu zemberekler
uygulanmıştır.
3D bimetrik maksiller distalizasyon sistemi ile
tedavi gören bireylerde sınıf II molar ilişkinin sınıf I molar ilişkiye taşınma
süresi 3.4 ay, Begg intraoral distalizasyon sistemi ile tedavi gören
bireylerde ortalama 6,5 aydır.
Lateral
sefalometrik filmlerde iskeletsel yapı, dentoalveoler yapı ve yumuşak doku
profiline ait 12 açısal, 33 boyutsal, 2 orantısal ölçüm yapılmıştır.
Sınıf
I molar ilişkiye üst birinci molar distalizasyonu ve alt birinci molar
mesializasyonu ile ulaşılmıştır. Her iki distalizasyon sisteminde de,
sistem içerisinde kullanılan sınıf II
elastiklerin etkisi ile üst kesici dişlerde ekstrüzyon gözlenmiştir. Üst
birinci ve ikinci molar dişler distale devrilmişler ve dentoalveoler
yükseklikleri azalmıştır. Alt kesici dişlerde sınıf II elastiklerin etkisi ile
protrüzyon, alt molar dişlerde ise ekstrüzyon ve mesializasyon izlenmiştir. Alt
molar ankrajının korunması bakımından Begg ıntraoral dıstalızasyon sıstemının
daha avantajlı olduğu görülmüştür. 3D bimetrik maksiller distalizasyon
grubunda, alt dental ark sıralandıktan sonra sistem uygulandığı, Begg intraoral
distalizasyon grubunda ise distalizasyon ve alt dental ark sıralanmasının aynı
anda yapıldığı göz önünde bulundurulduğunda, alt kesici protrüzyonunun benzer
olduğu saptanmıştır. Mandibuler düzlem açısında, 3D bimetrik maksiller
distalizasyon sisteminde artış tespit edilmezken, Begg intraoral distalizasyon
sistemi uygulanan grupta önemli bir artış tespit edilmiştir. Her iki grupta da,
overjet ve overbite önemli miktarlarda azalmış, okluzal düzlem eğimleri ise
artmıştır. Alt dudak protrüze olan alt kesici dişlerin etkisi ile ileri hareket
etmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Sınıf II malokluzyon, ağız içi distalizasyon, molar distalizasyonu, 3D bimetrk
maksiller distalizasyon arkları, Begg intraoral distalizasyon.
SUMMARY:
The purpose of this
study was to evaluate and compare the effects of 3D bimaxillary distalizing
system and Begg intraoral distalizing system which are intraoral intermaxillary
molar distalization techniques on dentofacial structures of cases with Angle
class II molar relationship, skeletal class I or class II malocclusion and well
aligned or minimal discrepancies in mandibular dental arches.
In the study, 21 individuals were treated with 3D bimetric maxillary
distalizing arches and 17 individuals were treated with Begg
intraoral distalization arches. In the Begg intraoral distalization system,
distalizing arches were consisted of wires with a loop, which has two helixes.
On the lower arch, mandibular second molars were also banded and uprighting
springs, which apply distal force to the crown, were put on the premolars to
increase anchorage.
The periods for moving molars from class II relationship into class I
relationship for 3D bimetric maxillary distalization and Begg
distalizing groups were 3.4 months and 6.5
months, respectively.
12 angular, 32 linear
and 2 proportional parameters related with skeletal structures, dentoalveolar
structures and soft tissue profile have been measured on the lateral
cephalometric radiographs.
Class I molar
relationship was achieved with upper first molar distalization and lower first
molar mesialization in both groups.
The maxillary incisors
were extruded significantly by the effect of intermaxillary class II elastics
used in both systems. The maxillary first and second molars were slightly
tipped distally and molar dentoalveolar height was decreased. The mandibular
incisors were protruded significantly and extrusion and mesial movement of
lower molars were observed by the effect of class II elastics used in the
system. The Begg system was found to be more effective in the stabilization of
the anchorage. In the 3D bimetric maxillary distalization group, the lower incisors
were aligned before the system was used, but in the Begg group, the system was
used synchronized while the lower incisors were being aligned. When this is
taken into consideration, no significant difference was found between those two
groups as per their effects on mandibular incisors.
A significant increase
was observed at the mandibular plane angle in Begg distalizing group, while no
significant change was observed in the mandibular plane angle in the 3D
bimetric maxillary distalizing group. The overjet and the overbite were reduced
significantly and the occlusal plane angle was increased significantly. The
lower lip was protruded by the effect of protruded mandibular incisors.
Key Words: Class II
malocclusion, intraoral distalization, molar distalization, 3D bimetric
maxillary distalizing arches, Begg intraoral distalization.
II. ÇALIŞMANIN AMACI:
Araştırmamızın amacı, dişsel sınıf II, iskeletsel sınıf I ve II
malokluzyona sahip ve alt dental arkın düzgün sıralandığı veya çapraşıklığın az
olduğu bireylerde üst birinci molar dişlerin distalizasyonu amacı ile
intermaksiller ağız içi distalizasyon yöntemlerinden olan 3D bimetrik maksiller
distalizasyon arkları ve Henrikson (1991, 1993) tarafından tanıtılan intraoral
distalizasyon sistemini bazı modifikasyonlar ile uygulayarak bu sistemlerin
dentofasiyal yapılar üzerine olan etkilerini karşılaştırmalı olarak
incelemektir.
III.
MATERYAL VE YÖNTEM
Araştırmamız,
Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalına tedavi
olmak amacı ile başvuran, 21’i 3D bimetrik maksiller distalizasyon sistemi ve
17’si Begg intraoral distalizasyon sistemi ile tedavi edilen toplam 38 bireyden
distalizasyon öncesi ve distalizasyon sonrası alınan toplam 76 lateral
sefalometrik film üzerinde yürütülmüştür.
Tablo
3.1. Araştırmada faydalanılan tüm lateral
sefalometrik ve el-bilek filmlerinin dağılımı.
|
Tedavi Başı
|
Distalizasyon Sonu
|
|
Gruplar
|
Lateral Sef. Film
|
Lateral Sef.film
|
Toplam
|
3D-BMD
|
21
|
21
|
42
|
Begg
|
17
|
17
|
34
|
Genel
Toplam
|
76
|
Araştırmamızda tedavi gruplarını
oluşturan tüm bireylerin seçiminde aşağıdaki kriterler esas alınmıştır:
·
İskeletsel
sınıf I veya sınıf II malokluzyona sahip olması, dişsel olarak hem sağ hem sol
tarafta Angle sınıf II ilişki göstermesi,
·
Mandibuler
dental arkta yer darlığının minimum düzeyde olması veya hiç olmaması,
·
Bireylerin
çekimsiz olarak tedavi edilmesine karar verilmiş olması,
·
Maksiller ve
mandibuler ikinci molar dişlerin tam olarak sürmüş olmasına dikkat edilmiştir.
Bu amaçla klinik olarak
bireylerin kapanışları incelenmiş ve maksiller birinci molarların mesiobukkal
tüberkül tepelerinin, mandibular ikinci premolar ve mandibular birinci molar
dişlerin interproksimal aralığında konumlandığı tam sınıf II (bir premolar
sınıf II) vakalar çalışmaya dahil edilmiştir. Tedavi grubundaki bireylerin
hepsi tam Angle sınıf II dişsel ilişkiye sahip olmakla birlikte, bireylerin bir
bölümünde düzgün bir maksiller dental ark fakat artmış overjet, diğer bir
bölümünde ise normal overjet ilişkisi fakat bununla birlikte maksiller
çapraşıklık bulunmaktaydı. 2 vakada sınıf II, 2 maloklüzyon mevcuttu.
Tablo 3.2. Araştırmaya dahil edilen bireylerin grup ve
cinsiyetlerine göre dağılımı.
|
|
Kız
|
Erkek
|
Toplam
|
3D Bimetrik Maksiller Distalizasyon Grubu
|
12
|
9
|
21
|
Begg İntraoral Distalizasyon Grubu
|
14
|
3
|
17
|
Tablo
3.3. Tedavi gruplarındaki bireylerin distalizasyon/kontrol
başı yaşları ve distalizasyon/kontrol sürelerinin ortalamaları, standart
hataları, minimum ve maksimum değerleri.
X: Ortalama değer
(Yıl ve yılın ondalık kesirleri olarak verilmiştir.)
Sx:
Standart hata (Yıl ve yılın ondalık kesirleri olarak verilmiştir.)
min: minimum değerler
max: maksimum değerler
|
|
N
|
Distalizasyon başı
kronolojik yaş
(yıl)
|
Distalizasyon (yıl)
|
X
|
Sx
|
Min
|
max
|
X
|
Sx
|
min
|
max
|
|
|
21
|
14,70
|
1,50
|
12,67
|
16,25
|
0,28
|
0,10
|
0,16
|
0,5
|
|
(3,4
ay)
|
Begg Grubu
|
17
|
14,40
|
1,43
|
12,00
|
16,58
|
0.54
|
0,17
|
0,25
|
0,83
|
|
(6,5
ay)
|
3D bimetrik maksiller distalizasyon sistemi ile
tedavi edilen birinci grupta tedavinin aşamaları:
1.
Üst ve alt
birinci molar dişler bantlanmış, üst santral ve lateral kesici dişler ve tüm
alt dental ark braketlenmiştir (Resim 3.1). Braketlemede 0.022” lik Roth Braket
Sistemi kullanılmıştır (Wilson ve Wilson, 1988; Aras, 1993). Çalışmamızda alt
dental ark, 0.019”x0.025” lik köşeli ark aşamasına kadar sıralanmış, elastik
zincir ile blok haline getirilmiştir (Resim 3.2). Mandibuler dental arkın
hazırlanması için geçen bu dönem ortalama 3.66 ay, minimum 1.66 ay ve maksimum
5.33 aydır. Alt dental arkta sıralama devam ederken, üst dental arka herhangi
bir kuvvet uygulanmamış, 0.016”lik çelik telden hazırlanmış ve üst kesici
dişlere temas eden, anterior bölümü kesici dişlerdeki çapraşıklığa uyum
sağlayacak şekilde inset ve offsetler ile şekillendirilmiş bir ark takılmıştır.
Bu uygulamanın amacı, üst kesici dişlerde, dişleri mobilize edip, anterior
ankraj kaybına yol açmamak, dişleri başlangıç konumlarında tutmaktır.
2.
Alt dental
arkta sıralama tamamlandıktan sonra bireylerden molar distalizasyonu başı
lateral sefalometrik filmler alınmıştır. Bu aşamada lateral sefalometrik filmi
tekrarlamamızdaki amaç, alt dental arkta sıralama sebebi ile ortaya çıkabilecek
dental değişiklikler ile distalizasyon arkları uygulandıktan sonra meydana
gelecek olan değişikliklerin birbirini gölgelemesine engel olmaktır. Bu aşamadan sonra, üst çeneye 3D bimetrik maksiller distalizasyon
arkları uygulanmıştır. Üst kesici
dişlerde, dişleri mobilize edip, anterior ankraj kaybına yol açmamak, dişleri
başlangıç konumlarında tutmak amacıyla yine 3D bimetrik maksiller distalizasyon
arkının üst kesici dişlere temas eden 0.022”lik anterior bölümü, dişlerdeki
çapraşıklığa uyum sağlayacak şekilde inset ve offsetler ile
şekillendirilmiştir. Bükümler verilirken ark formunun ve ark genişliğinin
korunmasına dikkat edilmiştir. 3D bimetrik maksiller distalizasyon arkı önce pasif olarak uygulanmıştır. Bu pasif dönem bir hafta sürmüştür. Bu
bir hafta süresinde bireyler, sistemin aktif elemanı olan Elgiloyâ açık sarmal yaylar olmaksızın 3D bimetrik maksiller molar
distalizasyon arklarını taşımışlardır. Bununla birlikte, hastaların sisteme
alışması amacı ile çok hafif, hatta pasif intermaksiller sınıf II elastikler
uygulanmıştır. Bu bir haftalık alışma dönemi sonunda Elgiloyâ açık sarmal yaylar takılmış ve distalizasyon arkının üst kesici dişlerdeki
protrüzyon yaptırıcı etkisini elimine etmek için sınıf II elastikler
uygulanmış, böylece bireylerde molar distalizasyonuna başlanmıştır (Resim
3.3.a,b,c ve Resim 3.3.d,e,f).
Sınıf II elastikler, paketler
üzerinde belirtilen kuvvetler esas alınarak değil, her birey için, her seansta
ölçmek yoluyla belirlenmiştir. Bu şekilde gereğinden az veya fazla kuvvet
uygulamasının önüne geçilmiştir. Ne
kadar şiddette elastik kuvvetinin uygulanması gerektiğine, elastik uygulanmış
olan 3D bimetrik maksiller distalizasyon arklarının,
üst kesici dişlerdeki braketlere pasif olarak yerleşmesi sağlanarak karar
verilmiştir. Elastiklerin ilk uygulandıkları andaki kuvvetleri ortalama 175-185 gram olarak
ölçülmüştür. Bireylerden elastiklerini yemek araları ve diş fırçalama dışında
tüm gün boyunca kullanmaları istenmiştir. Elastik kuvvetlerinin ayarlanmasında,
elastik yük azaltımı prensibi (Wilson ve Wilson, 1980; Aras, 1993; Doğanay,
1996; Rana ve Becher, 2000) esas alınmıştır, ancak elastiklerin kuvvet
ve sayısının azaltımı bireylerin insiyatifine bırakılmamış, bireyler 10 günlük
aralıklarla kontrole çağırılmıştır. Kontroller sırasında distalizasyon arkının
hala aktif olduğu gözlendiğinde elastik kuvveti arkın aktiflik durumuna göre
yeniden ayarlanmıştır. Arkın distalizasyon fonksiyonunu sağlayan Elgiloyâ açık sarmal yayın pasif duruma geçtiği gözlendiğinde ise, omega
stop açılarak açık sarmal yay aktive edilmiş ve elastik kuvvetleri yeniden
düzenlemiştir.
3.
Birinci molar
dişler arasında dişsel sınıf I ilişki sağlanana kadar üst molar
distalizasyonuna devam edilmiş, sınıf I ilişki sağlandıktan sonra distalizasyon
sonu materyali toplanmıştır.
Resim 3.1. 3D bimetrik
maksiller distalizasyon sisteminin çalışmamızda uygulanan modifikasyonu.
Resim 3.2. Ankraj sağlamak
amacı ile ful bantlanmış ve braketlenmiş alt dental ark.
Resim 3.3. a. 3D bimetrik
maksiller distalizasyon arkının pasif olarak uygulanması, b. omega
stopun Tweed pensi ile kapatılması, c. kapatılmış omega stop.
Resim 3.3. (Devam)
d.
Kapatılmış omega stop ile bukkal tüp arasına yerleştirilmiş Elgiloyâ açık sarmal yay, e.
açık sarmal yayın anterior bileşeninin sınıf II elastikler ile etkisiz
bırakılması, f. pasif konuma geçmiş açık sarmal yay ve distalize olmuş
üst birinci molar diş.
Begg İntraoral Distalizasyon Sisteminin Tanıtılması
Üst birinci molar dişler ve alt birinci ve ikinci
molar dişler bantlanmış, tüm üst ve alt dental ark braketlenmiştir (Resim 3.4).
Braketlemede Begg braket sistemi kullanılmıştır (TP Orthodontics, La Porte,
Ind).
İlk seansta alt dental arka 0,016” lik nitinol ark
teli veya Australian ark teli (TP special plus) uygulanmıştır. Alt birinci
molar dişlerin mesiallerine ankraj bükümleri yapılmıştır. Ayrıca alt çenede
ankrajı korumak amacıyla, birinci ve ikinci premolar dişlere krona distale,
köke mesiale doğru kuvvet uygulayan doğrultucu zemberekler (uprighting spring)
(TP Orthodontics, La Porte, Ind) takılmıştır (Resim 3.7). Üst çeneye ise Henrikson
(1991, 1993) tarafından uygulanan (Resim 3.4); üst birinci molar tüplerinin
hemen mesialinde çift loop bulunan ve kesici dişlerin önünden seyreden, kesici
dişlerin braketlerine uygulandığında ise aktive olan ve sınıf ll elastikler ile
desteklenen distalizasyon arkları, modifiye edilerek uygulanmıştır. Söz konusu
modifikasyon çift loop yerine çift sarımlı tek loop şeklinde
oluşturulmuştur (Resim 3.5 ve 3.6). Üst
distalizasyon arkları 0,018’’ lik Australian ark telinden, lateral diş
braketinin hemen distalinde heliks bükümü ve loop bükümünün hemen distalinde
ankraj bükümü olacak şekilde hazırlanmıştır (Resim 3.5). Distalizasyon arkı üst
molar tüplerine uygulandığında, pasifken bir loop (Tweed loop pensi ikinci
basamağından uygulanmıştır) mesiodistal boyutu kadar kesici dişlerin
anteriorunda seyreder. Kesici diş braketlerine ark teli yerleştirildiğinde
looplar aktive olurlar (Resim 3.7). Distalizasyon arkının kesici dişlerde
protrüzyona sebep olmaması ve oluşan kuvvetin üst molarlara etkimesi için alt
ikinci molar dişlerdeki bantların çengeli ile üst arktaki heliksler arasına
sınıf II elastik uygulanır. Uygulanacak sınıf II elastiğin şiddeti; kuvvet
ölçer ile ark telinin, kesici diş braketlerine temas ettiği anda ölçülen kuvvet
ikiye bölünerek belirlenir. Genellikle bir loop boyutu önden seyreden ark,
kesici diş braketine temas ettiğinde 160-170 gr kuvvet uygular. Üst dental
arkın her iki tarafında 80-85 gr sınıf II elastikler uygulanarak distalizasyon
arkının üst kesici dişler bölgesindeki protrüzyon etkisi engellenir.
Hastalar üçer haftalık aralar ile kontrole
çağırılmıştır. İkinci seansta alt çeneye uygulanan arkın kalınlığı 0,018” e
çıkarılmış, ankraj bend ve doğrultucu zemberek uygulamaları tekrarlanmıştır.
Üst distalizasyon arkının kuvveti 2. seansta looplar açılarak tekrar aktif hale
getirilmiştir. Üçüncü seansta üst distalizasyon arkları yenilenmiştir. Sınıf l
molar ilişkiye ulaşılana kadar bu işlemlere devam edilmiştir. Sınıf l molar
ilişkiye ulaşıldığında distalizasyon sonu lateral sefalometrik filmler
alınmıştır.
Resim 3.4. Double loops distalizasyon arkı (Henrikson’dan alınmıştır).
Resim
3.5. Begg intraoral distalizasyon arkı.
Resim
3.6. Begg intraoral distalizasyon arkının pasif olarak uygulanışı.
Resim 3.7.
Begg intraoral distalizasyon arkının aktif olarak uygulanışı.
Araştırmamızda, her iki
tedavi grubuna dahil olan bireylerin distalizasyon/uygulama öncesi ve sonrası
lateral sefalometrik filmleri değerlendirilmiştir.
Araştırmada Kullanılan
Sefalometrik Yöntem
Çalışmaya dahil edilen 38
bireye ait lateral sefalometrik filmler standart koşullarda, bireylerin dişleri
sentrik okluzyonda, Frankfort Horizontal düzlem yere paralel olacak şekilde
konumlandırılarak elde edilmiştir. Röntgen ışın kaynağı ile bireyin orta oksal
düzlemi arasındaki uzaklık 155 cm, bireyin orta oksal düzlemi ile film kaseti
arasındaki uzaklık ise 12,5 cm olarak sabitlenmiştir.
Parametrelerin belirlenmesinden sonra
referans noktaları, sefalometrik filmler üzerine yerleştirilen asetat kağıdına
0,3 mm.lik kurşun kalem ile işaretlenmiştir. Referans noktalarının
koordinatları +/– 0.25 hassasiyete sahip bir digitizer ile bilgisayara
aktarılmıştır. Verilerin bilgisayarda değerlendirilmesi için Danimarka
Ortodontik Bilgisayar Bilimleri Enstitüsü tarafından hazırlanan PORDIOS
(Purpose on Request Digitizer Input Output System) bilgisayar programından
faydalanılmıştır. Ölçümlerde magnifikasyon faktörü dikkate alınmamıştır.
Araştırmamızda, total
ölçümlerde, Sella–Nasion düzlemi horizontal referans düzlemi (HR) olarak
kullanılmıştır. Bu düzleme, Sella noktasından dik olarak çizilen doğru,
vertikal referans düzlemini (VR) oluşturmuştur. Total referans düzlemleri
distalizasyon başı filmlerden distalizasyon sonu filmlere total yapısal
çakıştırma yöntemi ile aktarılmıştır. Distalizasyon sonu filmlerindeki ölçümler
aktarılan referans düzlemlerine göre yapılmıştır (Björk ve Skieller, 1983).
Maksiller ölçümlerde, ANS–PNS düzlemi
maksiller horizontal referans düzlemi (max.HR) olarak görev yapmış, bu düzleme
Sella noktasından dik olarak çizilen doğru, maksiller vertikal referans
düzlemini (max.VR) oluşturmuştur. Maksiller horizontal ve vertikal referans
düzlemleri, maksiller lokal çakıştırma ile distalizasyon başı filmlerden,
distalizasyon sonu filmlere aktarılmıştır (Broadbent, 1937).
Mandibuler ölçümler
için, Menton–Gonion düzlemi mandibuler horizontal referans düzlemi (mand.HR)
olarak görev yapmış, bu düzleme Sella noktasından dik olarak çizilen doğru
mandibuler vertikal referans düzlemini (mand.VR) oluşturmuştur.
Distalizasyon başı
filmlerde oluşturulan mandibuler horizontal ve vertikal referans düzlemleri
mandibuler lokal yapısal çakıştırma ile distalizasyon sonu filmlerine
aktarılmıştır (Björk ve Skieller, 1983).
Distalizasyonun sürecinin iskeletsel
ve yumuşak doku üzerine etkilerini daha iyi değerlendirebilmek amacı ile total
yapısal çakıştırma yöntemi kullanılmıştır. Horizontal ve vertikal referans
düzlemleri, total yapısal çakıştırma yöntemi ile distalizasyon öncesi filmlere
ait çizimlerden distalizasyon sonunda alınan filmlere ait çizimlere
aktarılmıştır. Total yapısal çakıştırma yapılırken aşağıdaki anatomik
yapılardan yararlanılmıştır (Björk ve Skieller, 1983).
1.
Sella tursikanın ön kenarı ile
processus clinoideus anteriorun kesişme noktası,
2.
Sella tursikanın ön kenarı,
3.
Orta kraniyal fossanın ön
konturları,
4.
Orta kraniyal kaide ile sfenoid
kemiğin büyük kanatlarının kesişme noktası,
5.
Etmoid kemiğin lamina
cribrosası ve laminaları,
6.
Frontal kemiğin serebral
yüzeyindeki kemik trabekülleri,
7.
Orbita çatısının serebral
yüzeyi.
Çalışmamızda, maksiller ve
mandibuler dentoalveolar değişikliklerin kendi kemik kaideleri içinde
değerlendirilebilmesi amacıyla maksiller ve mandibuler lokal çakıştırmalar
yapılmıştır.
Maksiller lokal
çakıştırma, ANS–PNS düzlemi üzerinde, ANS noktası esas alınarak yapılmış ve
maksiller referans düzlemleri distalizasyon başı filmlerden distalizasyon sonu
filmlere aktarılmıştır (Broadbent, 1937).
Mandibuler lokal
çakıştırma ise, mandibuler simfizin iç arka konturu, simfiz içerisindeki trabeküler
yapılar, mandibuler kanal konturları, kök gelişimi başlamamış 20 yaş diş
germlerinin alt kenarı (Björk ve Skieller, 1983) üzerinde yapılmıştır. İlk
filmde belirlenen mandibuler referans düzlemleri ikinci filme bu çakıştırma
yöntemi ile aktarılmıştır.
Araştırmamızda
uygulanan istatistik yöntemler aşağıda belirtilmiştir.
1. Araştırmada kullanılan
sefalometrik noktaların belirlenmesinde hata olup olmadığını kontrol etmek
amacıyla tedavi gruplarından rastgele seçilen 20 bireye ait distalizasyon
öncesi filmlerindeki sefalometrik noktalar ilk noktalamadan 1 ay sonra tekrar
işaretlenerek digitize edilmiş ve elde edilen ölçümler ile ilk ölçümler
arasındaki tekrarlama katsayıları hesaplanmıştır.
2. Her iki grubun distalizasyon
başında benzer olup olmadığının test edilmesi amacıyla başlangıç sefalometrik
değerleri Student’s t-testi ile karşılaştırılmıştır.
3. Distalizasyon periyodu süresince
gözlenen grup içi değişikliklerin önemli olup olmadığının test edilmesi
amacıyla eş yapma t–testi uygulanmıştır.
4. 3D bimetrik maksiller distalizasyon grubunun
distalizasyon başı/sonu farkları ile Begg intraoral distalizasyon grubunun
distalizasyon başı/sonu farklarını karşılaştırmak amacı ile tek yönlü varyans
analizi uygulanmıştır.
Tablo 4.4. Begg intraoral
distalizasyon grubunun distalizasyon başı ve sonu ortalama değerleri, standart
hataları ve ortalamalar arasındaki farkların eş yapma t–testi ile
değerlendirilmesi.
X: Ortalama değer D: Farkların ortalama değeri
Sx: Standart hata Sd: Farkların standart hatası
p<0.05* p<0.01 ** p<0.001 ***
Parametre
|
Distalizasyon Başı
|
Distalizasyon Sonu
|
Fark
|
Test
|
|
X
|
±Sx
|
X
|
±Sx
|
D
|
±Sd
|
|
SNA
|
77.92
|
0.69
|
77.96
|
0.68
|
0.05
|
0.15
|
|
|
SNB
|
73.70
|
0.65
|
74.08
|
0.70
|
0.38
|
0.20
|
|
|
ANB
|
4.22
|
0.26
|
3.88
|
0.35
|
-0.34
|
0.16
|
*
|
|
SN/GoGn
|
32.98
|
1.1
|
33.79
|
1.3
|
0.81
|
0.27
|
**
|
|
SN/PP
|
9.82
|
0.87
|
10.01
|
0.84
|
0.18
|
0.17
|
|
|
A–VR
|
59.37
|
0.83
|
59.01
|
0.84
|
-0.36
|
0.12
|
**
|
|
A–max.VR
|
68.97
|
0.90
|
68.99
|
0.85
|
0.03
|
0.21
|
|
|
B–VR
|
45.09
|
1.30
|
44.80
|
1.4
|
-0.3
|
0.35
|
|
|
B–mand.VR
|
91.54
|
1.01
|
91.64
|
1.1
|
0.1
|
0.72
|
|
|
Pg–VR
|
43.50
|
1.54
|
43.21
|
1.7
|
-0.29
|
0.42
|
|
|
PNS–HR
|
45.49
|
0.54
|
45.64
|
0.59
|
0.15
|
0.20
|
|
|
ANS–HR
|
55.53
|
0.60
|
56.24
|
0.57
|
0.71
|
0.12
|
***
|
|
N–Me
|
122.11
|
0.98
|
124.71
|
1.2
|
2.60
|
0.38
|
***
|
|
N–ANS
|
55.87
|
0.59
|
56.60
|
0.57
|
0.73
|
0.13
|
***
|
|
ANS–Me
|
68.69
|
1.05
|
70.54
|
1.2
|
1.85
|
0.35
|
***
|
|
S–Go
|
78.01
|
0.75
|
79.69
|
0.92
|
1.68
|
0.36
|
***
|
|
Jarabak
|
0.64
|
0.01
|
0.64
|
0.01
|
0.00
|
0.00
|
|
|
Co–A
|
90.07
|
0.78
|
89.88
|
0.62
|
-0.19
|
0.51
|
|
|
Co–Gn
|
115.66
|
1.2
|
117.69
|
1.0
|
2.03
|
0.54
|
**
|
|
Co–Go
|
59.49
|
0.92
|
61.39
|
1.0
|
1.90
|
0.56
|
**
|
|
SN/Occ
|
17.22
|
1.1
|
25.16
|
1.2
|
7.94
|
0.70
|
***
|
|
U1/max.HR
|
73.73
|
1.7
|
71.53
|
1.0
|
-2.20
|
1.2
|
|
|
U6/max.HR
|
97.39
|
1.7
|
102.80
|
2.3
|
5.41
|
1.4
|
**
|
|
U7/max.HR
|
106.36
|
1.7
|
113.73
|
2.1
|
7.37
|
1.2
|
***
|
|
L1/mand.HR
|
97.48
|
1.7
|
109.45
|
1.3
|
11.92
|
0.82
|
***
|
|
L6/mand.HR
|
86.36
|
1.5
|
88.09
|
1.6
|
1.73
|
1.1
|
|
|
L7/mand.HR
|
89.80
|
1.83
|
89.13
|
1.86
|
-0.67
|
5.12
|
|
Tablo 4.4. (Devam) Begg intraoral distalizasyon grubunun distalizasyon başı ve sonu ortalama
değerleri, standart hataları ve ortalamalar arasındaki farkların eş yapma
t–testi ile değerlendirilmesi.
X: Ortalama değer D: Farkların ortalama değeri
Sx: Standart hata Sd: Farkların standart hatası
p<0.05 * p<0.01 ** p<0.001 ***
|
Parametre
|
Distalizasyon Başı
|
Distalizasyon Sonu
|
Fark
|
Test
|
|
X
|
±Sx
|
X
|
±Sx
|
D
|
±Sd
|
|
Overjet
|
3.37
|
0.40
|
1.64
|
0.24
|
-1.73
|
0.42
|
**
|
|
Overbite
|
6.44
|
0.32
|
2.23
|
0.27
|
-4.21
|
0.39
|
***
|
|
U1i–max.VR
|
71.54
|
1.20
|
71.99
|
0.92
|
0.45
|
2.14
|
*
|
|
U6t–max.VR
|
41.62
|
1.12
|
38.35
|
1.12
|
-3.27
|
0.65
|
***
|
|
U7t–max.VR
|
29.91
|
1.03
|
26.69
|
1.04
|
-3.22
|
1.31
|
***
|
|
U1i–max.HR
|
30.68
|
0.61
|
32.85
|
0.73
|
2.17
|
0.29
|
***
|
|
U6t–max.HR
|
24.18
|
0.41
|
22.96
|
0.36
|
-1.23
|
0.16
|
***
|
|
U7t–max.HR
|
20.74
|
0.47
|
19.29
|
0.48
|
-1.46
|
0.17
|
***
|
|
L1i–mand.VR
|
90.16
|
0.85
|
94.56
|
0.93
|
4.40
|
1.47
|
***
|
|
L6t–mand.VR
|
64.22
|
1.05
|
65.62
|
1.12
|
1.40
|
1.41
|
**
|
|
L7t–mand.VR
|
52.52
|
1.10
|
53.67
|
1.18
|
1.15
|
1.11
|
**
|
|
L1i–mand.HR
|
41.83
|
0.63
|
39.31
|
0.63
|
-2.52
|
1.51
|
***
|
|
L6t–mand.HR
|
30.25
|
0.54
|
32.59
|
0.56
|
2.35
|
1.10
|
***
|
|
L7t–mand.HR
|
28.57
|
0.53
|
30.80
|
0.54
|
2.23
|
0.64
|
***
|
|
N’–Me’
|
130.64
|
1.2
|
130.49
|
1.2
|
-0.16
|
0.70
|
|
N’–Sn
|
62.07
|
0.69
|
60.29
|
0.51
|
-1.78
|
0.55
|
**
|
|
Sn–Me’
|
73.85
|
1.0
|
75.56
|
1.2
|
1.71
|
0.44
|
**
|
|
N’–Sn/Sn–Me’
|
0.84
|
0.01
|
0.80
|
0.02
|
-0.04
|
0.01
|
***
|
|
Ls–(Steiner)
|
-1.00
|
0.49
|
-0.76
|
0.52
|
0.23
|
0.35
|
|
|
Li–(Steiner)
|
-0.98
|
0.72
|
1.77
|
0.79
|
2.75
|
0.31
|
***
|
|
Ls–VR
|
73.95
|
1.1
|
74.22
|
1.1
|
0.27
|
0.21
|
|
|
Li–VR
|
66.76
|
1.0
|
69.21
|
1.1
|
2.45
|
0.25
|
***
|
|
N’SnPg’
|
158.48
|
1.0
|
159.07
|
0.99
|
0.59
|
0.50
|
|
Tablo 4.5. 3D bimetrik maksiller
distalizasyon ve Begg intraoral distalizasyon gruplarının distalizasyon başı ve
distalizasyon sonu farklarının ortalamalarının tek yönlü varyans analizi ile
değerlendirilmesi.
D: Farkların ortalama değeri.
Sd: Farkların ortalama değerinin standart hatası.
p<0.05 * p<0.01 ** p<0.001 ***
Parametreler
|
Wilson
|
Begg
|
Test
|
|
D
|
±Sd
|
D
|
±Sd
|
|
SNA
|
–0,01
|
0,23
|
0.05
|
0.15
|
|
|
SNB
|
0,53*
|
0,23
|
0.38
|
0.20
|
|
|
ANB
|
–0,54
|
0,26
|
-0.34*
|
0.16
|
|
|
SN/GoGn
|
0,01
|
0,24
|
0.81**
|
0.27
|
*
|
|
SN/PP
|
0,50
|
0,28
|
0.18
|
0.17
|
|
|
A–VR
|
–0,34
|
0,25
|
-0.36**
|
0.12
|
|
|
A–max.VR
|
–0,85**
|
0,29
|
0.03
|
0.21
|
*
|
|
B–VR
|
0,50
|
0,42
|
-0.3
|
0.35
|
|
|
B–mand.VR
|
–0,21
|
0,17
|
0.1
|
0.72
|
|
|
Pg–VR
|
0,36
|
0,47
|
-0.29
|
0.42
|
|
|
PNS–HR
|
–0,16
|
0,16
|
0.15
|
0.20
|
|
|
ANS–HR
|
0,57*
|
0,26
|
0.71***
|
0.12
|
|
|
N–Me
|
0,88**
|
0,25
|
2.60***
|
0.38
|
***
|
|
N–ANS
|
0,53*
|
0,26
|
0.73***
|
0.13
|
|
|
ANS–Me
|
0,56
|
0,32
|
1.85***
|
0.35
|
**
|
|
S–Go
|
1,06**
|
0,26
|
1.68***
|
0.36
|
|
|
Jarabak
|
0,01
|
0,00
|
0.00
|
0.00
|
|
|
Co–A
|
0,08
|
0,50
|
-0.19
|
0.51
|
|
|
Co–Gn
|
1,72**
|
0,46
|
2.03**
|
0.54
|
|
|
Co–Go
|
2.12***
|
0.33
|
1.90**
|
0.56
|
|
|
SN/Occ
|
4,38***
|
0,68
|
7.94***
|
0.70
|
**
|
|
U1/max.HR
|
–0,87
|
1,38
|
-2.20
|
1.2
|
|
|
U6/max.HR
|
5,51***
|
1,08
|
5.41**
|
1.4
|
|
|
U7/max.HR
|
4,38***
|
1,04
|
7.37***
|
1.2
|
|
|
L1/mand.HR
|
9,53***
|
1,39
|
11.92***
|
0.82
|
***
|
|
L6/mand.HR
|
6,06***
|
1,16
|
1.73
|
1.1
|
***
|
Tablo 4.5. (Devam) 3D bimetrik maksiller distalizasyon ve Begg intraoral distalizasyon gruplarının distalizasyon başı ve distalizasyon sonu farklarının
ortalamalarının tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmesi.
D: Farkların ortalama değeri.
Sd: Farkların ortalama değerinin standart hatası.
p<0.05 * p<0.01 ** p<0.001 ***
|
Parametreler
|
Wilson
|
Begg
|
Test
|
|
D
|
±Sd
|
D
|
±Sd
|
|
Overjet
|
–2,16**
|
0,54
|
-1.73**
|
0.42
|
|
|
Overbite
|
–1,58**
|
0,53
|
-4.21***
|
0.39
|
***
|
|
U1i–max.VR
|
0,06
|
0,47
|
0.45*
|
2.14
|
|
|
U6t–max.VR
|
–3,55***
|
0,38
|
-3.27***
|
0.65
|
|
|
U6t–max.VR (aylık)
|
–1.11
|
0.13
|
–0.54
|
0.17
|
***
|
|
U7t–max.VR
|
–2,86***
|
0,34
|
-3.22***
|
1.31
|
|
|
U1i–max.HR
|
1,60***
|
0,37
|
2.17***
|
0.29
|
|
|
U6t–max.HR
|
–0,70**
|
0,20
|
-1.23***
|
0.16
|
*
|
|
U7t–max.HR
|
–0,78**
|
0,21
|
-1.46***
|
0.17
|
*
|
|
L1i–mand.VR
|
2,82***
|
0,44
|
4.40***
|
1.47
|
***
|
|
L6t–mand.VR
|
2,16***
|
0,28
|
1.40**
|
1.41
|
***
|
|
L1i–mand.HR
|
–0,93**
|
0,31
|
-2.52***
|
1.51
|
***
|
|
L6t–mand.HR
|
1,60***
|
0,23
|
2.35***
|
1.10
|
**
|
|
N’–Me’
|
1,38
|
0,73
|
-0.16
|
0.70
|
|
|
N’–Sn
|
1,29
|
0,72
|
-1.78**
|
0.55
|
**
|
|
Sn–Me’
|
0,26
|
0,52
|
1.71**
|
0.44
|
*
|
|
N’–Sn/Sn–Me’
|
0,01
|
0,01
|
-0.04***
|
0.01
|
**
|
|
Ls–(Steiner)
|
–0,10
|
0,28
|
0.23
|
0.35
|
|
|
Li–(Steiner)
|
1,66***
|
0,24
|
2.75***
|
0.31
|
**
|
|
Ls–VR
|
0,08
|
0,43
|
0.27
|
0.21
|
|
|
Li–VR
|
2,07***
|
0,49
|
2.45***
|
0.25
|
|
|
N’SnPg’
|
1,25
|
0,65
|
0.59
|
0.50
|
|
4.4. Begg İntraoral
Distalizasyon Grubunun Distalizasyon Başı ve Sonu Ortalama Değerleri Arasındaki
Farkların İncelenmesi
Begg intraoral distalizasyon grubunun
distalizasyon başı ve sonu ortalama değerleri arasındaki farklılık eş yapma
t-testi ile değerlendirilmiştir (Tablo 4.4).
4.5. 3D
Bimetrik Maksiller Distalizasyon ve Begg İntraoral Distalizasyon Gruplarının
Distalizasyon Başı ve Sonu Farklarının Tek Yönlü Varyans Analizi ile
Karşılaştırılması
3D Bimetrik
Maksiller Distalizasyon ve Begg İntraoral Distalizasyon Gruplarının
Distalizasyon Başı ve Sonu Farklarının Tek Yönlü Varyans Analizi ile
değerlendirilmesi Tablo 4.5’de verilmektedir.
İskeletsel
Ölçümler
SN/GoGn açısında, 3D–BMD sistemi grubunda tedavinin
etkisi ile 0.01°lik bir artış, Begg intraoral distalizasyon grubunda ise 0.81°lik önemli bir
artış olduğu gözlenmiştir. SN/GoGn açısındaki değişiklikler bakımından iki
tedavi grubu karşılaştırıldığında, istatistik olarak p<0.05 düzeyinde
önemli farklılık olduğu tespit edilmiştir.
A–max.VR boyutunda, 3D–BMD sistemi grubunda
tedavinin etkisi ile 0.85 mm.lik önemli bir azalma, Begg intraoral
distalizasyon grubunda ise 0.03 mm.lik bir artış olduğu gözlenmiştir. A–max.VR
boyutundaki değişiklikler bakımından iki tedavi grubu karşılaştırıldığında,
istatistik olarak p<0.05 düzeyinde önemli farklılık olduğu tespit
edilmiştir.
N-Me boyutunda, 3D–BMD ve Begg intraoral
distalizasyon gruplarında tedavinin etkisi ile sırasıyla 0.88 mm.lik ve 2.60
mm.lik önemli artışlar olduğu gözlenmiştir. N-Me boyutundaki değişiklikler
bakımından iki tedavi grubu karşılaştırıldığında, istatistik olarak p<0.001 düzeyinde
önemli farklılık olduğu tespit edilmiştir.
ANS-Me boyutunda, 3D–BMD sistemi grubunda tedavinin
etkisi ile 0.56 mm.lik bir artış, Begg intraoral distalizasyon grubunda ise
1.85 mm.lik istatistik olarak önemli bir artış olduğu gözlenmiştir. ANS-Me
boyutundaki değişiklikler bakımından iki tedavi grubu karşılaştırıldığında,
istatistik olarak p<0.01 düzeyinde önemli farklılık olduğu tespit
edilmiştir.
Diğer iskeletsel açısal ve boyutsal ölçümlerde
meydana gelen değişiklikler bakımından iki tedavi grubu arasında önemli bir
farklılık bulunmamıştır.
Dentoalveoler
Ölçümler
Üst kesici dişin eğimi (U1/max.HR), maksiller
vertikal (U1i-max.VR) ve horizontal
(U1i-max.HR) referans düzlemlerine olan
uzaklığı ile ilgili ölçümlerdeki değişiklikler her iki tedavi grubu
arasında da istatistik olarak önemli düzeyde bir farklılık göstermemiştir.
Alt
kesici dişin mandibuler horizontal referans düzlemine göre eğimini gösteren
L1/mand.HR açısında, 3D–BMD ve Begg
intraoral distalizasyon gruplarında tedavinin etkisi ile sırasıyla 9.53°lik ve 11.92°lik, istatistik olarak p<0.001 düzeyinde önemli artışlar olduğu gözlenmiştir. L1/mand.HR açısındaki
değişiklikler bakımından iki tedavi grubu karşılaştırıldığında, istatistik
olarak p<0.001 düzeyinde önemli farklılık olduğu tespit edilmiştir.
Alt kesici diş eğimindeki artışın Begg intraoral distalizasyon grubunda daha
fazla olmasının, bu grupta sıralama ve distalizasyonun aynı zamanda yapılması,
3D-BMD grubunda ise sıralamanın distalizasyon öncesinde tamamlanmasından
kaynaklandığı düşünülmektedir.
Alt
kesici dişin mandibuler vertikal referans düzlemine olan uzaklığını gösteren L1i–mand.VR boyutunda, 3D–BMD ve Begg
intraoral distalizasyon gruplarında tedavinin etkisi ile sırasıyla 2.82
mm.lik ve 4.40 mm.lik, istatistik
olarak p<0.001 düzeyinde önemli artışlar olduğu gözlenmiştir. L1i-mand.VR boyutundaki
değişiklikler bakımından iki tedavi grubu karşılaştırıldığında, istatistik
olarak p<0.001 düzeyinde önemli farklılık olduğu tespit edilmiştir.
Bu bulgunun da yukarıda belirtildiği gibi Begg intraoral distalizasyon grubunda
sıralama ve distalizasyonun aynı zamanda yapılmasından kaynaklandığı
düşünülmektedir. Begg intraoral distalizasyon grubunda, alt dental arktaki
çapraşıklık miktarı 3.6 mm.dir. Yarım çenedeki çapraşıklık miktarı olan 3.6 : 2
= 1.8 mm bu gruptaki 4.40 mm.lik alt
keser protrüzyonundan çıkarılınca, bulunan 4.4 – 1.8 = 2.6 mm.lik protrüzyon,
3D-BMD grubundaki 2.82 mm.lik protrüzyonla benzer miktardadır. Bu benzerlik her
iki distalizasyon tekniğinin keser protrüzyonu yönünden benzer etki
gösterdiğini bildirmektedir.
Benzer şekilde, alt kesici dişin mandibuler horizontal referans düzlemine
olan uzaklığını gösteren L1i–mand.HR
boyutunda, 3D–BMD ve Begg intraoral distalizasyon gruplarında tedavinin etkisi
ile sırasıyla –0.93 mm.lik ve
–2.52 mm.lik, istatistik olarak önemli azalmalar olduğu gözlenmiştir. L1i-mand.HR
boyutundaki değişiklikler bakımından iki tedavi grubu karşılaştırıldığında,
istatistik olarak p<0.001 düzeyinde önemli farklılık olduğu
tespit edilmiştir. Begg intraoral distalizasyon grubunda, alt anterior
dentoalveolar yüksekliğin; ark telinde yapılan ankraj bend bükümü ve alt
premolar dişlere takılan root tipping springlerin etkisi ile daha fazla
azaldığı düşünülmektedir.
Overbite miktarında, 3D–BMD ve Begg
intraoral distalizasyon gruplarında tedavinin etkisi ile sırasıyla –1.58 mm.lik ve –4.21 mm.lik, istatistik olarak önemli azalmalar olduğu gözlenmiştir. Overbite miktarındaki değişiklikler
bakımından iki tedavi grubu karşılaştırıldığında, istatistik olarak p<0.001
düzeyinde önemli farklılık olduğu tespit edilmiştir. Begg intraoral
distalizasyon grubunda overbite’ın daha fazla azalması, bu grupta ankraj bend
bükümleri verilmesinin etkisi ile olabilir.
Distalizasyon süresince U6t–max.VR ölçümündeki
azalma ile belirlenen total distalizasyon miktarları her iki grupta benzer
bulunmuştur. Ancak U6t–max.VR ölçümündeki aylık değişikliklere bakıldığında
3D–BMD grubunda 1.11 mm.lik, Begg intraoral distalizasyon grubunda ise 0.54
mm.lik önemli azalmalar olduğu belirlenmiştir. İki grup aylık distalizasyon
miktarı bakımından karşılaştırıldığında aradaki fark istatistik olarak
p<0.001 düzeyinde önemli bulunmuştur. Aylık distalizasyon miktarındaki
farklılık, kullanılan Sınıf II elastik şiddetinin farklı olmasına bağlı
olabilir. Begg intraoral distalizasyon grubunda tek taraflı 80-85 gram elastik
uygulanırken, 3D-BMD grubunda tek taraflı 150-180 gram elastik uygulanmıştır.
Distalizasyon süresince U7t–max.VR boyutunda 3D–BMD
sistemi grubunda tedavinin etkisi ile toplam 2.86 mm.lik önemli bir azalma,
Begg intraoral distalizasyon tedavi grubunda ise toplam 3.22 mm.lik önemli bir
azalma olduğu gözlenmiştir. Üst ikinci molar dişteki distalizasyon miktarı
bakımından iki tedavi grubu karşılaştırıldığında, istatistik olarak önemli bir
farklılık olmadığı tespit edilmiştir.
Üst
birinci molar dişin maksiller horizontal referans düzlemine olan vertikal
uzaklığını gösteren U6t–max.HR boyutunda, 3D–BMD ve Begg intraoral distalizasyon gruplarında tedavinin etkisi ile
sırasıyla –0.70 mm.lik ve –1.23
mm.lik, istatistik olarak önemli
azalmalar olduğu gözlenmiştir. U6t–max.HR boyutundaki değişiklikler
bakımından iki tedavi grubu karşılaştırıldığında, istatistik olarak p<0.05
düzeyinde önemli farklılık olduğu tespit edilmiştir.
Üst
ikinci molar dişin maksiller horizontal referans düzlemine olan vertikal
uzaklığını gösteren U7t–max.HR boyutunda, 3D–BMD ve Begg intraoral distalizasyon gruplarında tedavinin etkisi ile
sırasıyla –0.78 mm.lik ve –1.46
mm.lik, istatistik olarak önemli
azalmalar olduğu gözlenmiştir. U7t–max.HR boyutundaki değişiklikler
bakımından iki tedavi grubu karşılaştırıldığında, istatistik olarak p<0.05
düzeyinde önemli farklılık olduğu tespit edilmiştir.
Çalışmamızda,
3D bimetrik maksiller distalizasyon grubunda, Sınıf II elastikler alt birinci
molar dişlerden, Begg intraoral distalizasyon grubunda ise alt ikinci
molar dişlerden uygulanmıştır. Bu sebeple, L6/mand.HR, L6t-mand.VR ve
L6t-mand.HR ölçümleri gruplar arasında karşılaştırıldığında istatistik olarak
önemli değişiklikler olduğu izlenmiştir.
L6/mand.HR
açısı 3D-BMD grubunda 6.06ºlik istatistik olarak p<0.001 düzeyinde bir artış göstermiştir. L6/mand.HR açısı Begg intraoral
distalizasyon grubunda 1.73ºlik
bir artış göstermiştir. Begg intraoral distalizasyon grubunda, mesiale
eğimlenmenin daha az olmasını sistem içinde uygulanan ankraj bendler ile
açıklamak mümkündür. Bu parametre iki grup arasında karşılaştırıldığında, iki
grup arasında istatistik olarak p<0.001 düzeyinde önemli bir fark olduğu izlenebilmektedir.
L6t-mand.VR
boyutu 3D-BMD grubunda 2.16mm.lik istatistik olarak p<0.001 düzeyinde önemli bir artış göstermiştir. L6t-mand.VR boyutu Begg intraoral
distalizasyon grubunda 1.40mm.lik
istatistik olarak p<0.01 düzeyinde önemli bir artış göstermiştir (Tablo
4.4). Alt molar mesial
hareketi bakımından iki grup karşılaştırıldığında, istatistik olarak p<0.001 düzeyinde önemli bir farklılık bulunmuştur.
Alt molar ankrajının, Begg intraoral distalizasyon grubunda daha iyi korunması,
bu grupta alt 7 no.lu dişlerin de bandlanması, Sınıf II elastiğin bu dişlerden
uygulanması, ankraj bend bükümleri kullanılması ile açıklanabilir.
L6t-mand.HR
boyutu 3D-BMD grubunda 1.60mm.lik istatistik olarak p<0.001 düzeyinde önemli bir artış göstermiştir. L6t-mand.HR boyutu Begg intraoral
distalizasyon grubunda ise 2.25mm.lik istatistik olarak p<0.001 düzeyinde önemli bir artış göstermiştir (Tablo
4.4). Alt birinci molar dişlerin dentoaveloar yüksekliklerindeki bu artışlar
bakımından iki grup arasında istatistik olarak p<0.01 düzeyinde önemli farklılık bulunmuştur.
SN/Occ
açısında, 3D–BMD ve Begg intraoral distalizasyon gruplarında tedavinin etkisi ile
sırasıyla 4.38°lik ve 7.94°lik, istatistik olarak p<0.001 düzeyinde
önemli artışlar izlenmiştir. Açıdaki artış bakımından iki grup
karşılaştırıldığında, istatistik olarak p<0.01 düzeyinde önemli bir fark bulunmuştur.
Yumuşak Doku Ölçümleri
Alt dudak–Steiner yumuşak doku
hattı boyutunda (Li–Steiner) 3D–BMD sistemi ve Begg intraoral distalizasyon
gruplarında sırasıyla, 1.66 mm.lik ve 2.75 mm.lik önemli artışlar izlenmiştir.
Li–(Steiner) boyutundaki değişiklikler bakımından iki grup karşılaştırıldığında
istatistik olarak p<0.01 düzeyinde önemli bir farklılık
olduğu tespit edilmiştir. Benzer şekilde, alt dudak–vertikal referans düzlemi
arasındaki boyutta (Li–VR) da, 3D–BMD sistemi ve Begg intraoral distalizasyon
gruplarında sırasıyla, 2.07 mm.lik ve 2.45 mm.lik önemli artışlar olduğu
gözlenmiştir. Li–VR boyutundaki değişiklikler bakımından iki tedavi grubu
karşılaştırıldığında, istatistik olarak farklılık olmadığı belirlenmiştir.
Yumuşak dokuya ait boyutsal ölçümler
değerlendirildiğinde, 3D-BMD grubunda istatistik olarak önemli değişiklikler
izlenmemiştir. Begg intraoral distalizasyon grubunda ise, N’-Sn’ boyutunda 1.78
mm.lik, istatistik olarak p<0.01 düzeyinde önemli bir azalma, Sn’-Me’ boyutunda 1.71 mm.lik, istatistik
olarak p<0.01 düzeyinde önemli bir artış
izlemiştir. N’-Sn/Sn-Me’ oranında da -0.04, istatistik olarak p<0.001 düzeyinde önemli bir azalma tespit edilmiştir. Bu ölçümler iki
tedavi grubu arasında karşılaştırıldığında istatistik olarak önemli değişiklikler
olduğu izlenmiştir.
V.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Sonuçlar:
3D
bimetrik maksiller distalizasyon arkları ile Begg intraoral distalizasyon
sisteminin üst birinci molar distalizasyonu amacı ile kullanımları sonucunda
dentofasiyal yapılar üzerindeki etkileri karşılaştırıldığında ortaya çıkan
önemli sonuçlar şu şekilde özetlenebilir;
1.
3D bimetrik maksiller distalizasyon grubunda 3.4
ayda, Begg intraoral distalizasyon grubunda ise 6.5 ayda molar dişler sınıf II
ilişkiden sınıf I ilişkiye taşınmıştır. Her iki molar distalizasyon sisteminde
de sınıf I molar ilişki, hem üst birinci molar dişin distal yönde hareketi, hem
de alt birinci molar dişin mesial yönde hareketi ile sağlanmıştır.
2.
Toplam tedavi süresince, üst birinci molar
dişlerde, her iki tedavi grubunda da benzer miktarlarda distale hareket
izlenmiştir. Distalizasyon miktarları 3D bimetrik maksiller distalizasyon
grubunda 3.55 mm, Begg intraoral distalizasyon grubunda ise 3.27 mm.dir. İki
grup arasında, aylık distalizasyon miktarları bakımından önemli farklılık
olduğu belirlenmiştir.
3.
Her iki tedavi yönteminin de maksillanın sagital
gelişimi üzerinde etkili olduğu, üst çenenin ileri yönde hareketinin
distalizasyon süresince durdurulduğu izlenmiştir.
4.
3D bimetrik maksiller distalizasyon sistemi ile
tedavi edilen grupta mandibuler düzlem açısında herhangi bir değişiklik
izlenmezken (0.01º), Begg intraoral distalizasyon grubunda bu açıda 0.81ºlik
önemli bir artış tespit edilmiştir.
5.
Her iki distalizasyon grubunda da, sistem içinde
kullanılan intermaksiller sınıf II elastiklerin etkisi ile üst kesici dişlerde
belirgin miktarda ekstrüzyon gözlenmiştir.
6.
Her iki tedavi grubunda da üst birinci molar
dişlerde distalizasyon kuvvetleri ile önemli miktarda intrüzyon izlenmiştir.
7.
Üst birinci molar dişler her iki tedavi grubunda
da benzer miktarda distale devrilmişlerdir.
8.
Üst ikinci molar dişlerin, Begg intraoral
distalizasyon grubunda üst birinci molar dişlere benzer miktarda distalize
oldukları, 3D bimetrik maksiller distalizasyon grubunda ise üst birinci molar dişlerden
daha az distalize oldukları gözlenmiştir. Ancak üst ikinci molar dişlerin, Begg
intraoral distalizasyon grubunda, 3D bimetrik maksiller distalizasyon grubuna
göre daha fazla distale devrildikleri de belirlenmiştir.
9.
Her iki distalizasyon grubunda da kullanılan
sınıf II elastiklerin etkisi ile alt kesici dişlerde belirgin protrüzyon, alt
birinci molar dişlerde ise mesializasyon ve mesiale eğimlenme izlenmiştir. Begg
intraoral distalizasyon sisteminde Sınıf II elastikler alt ikinci molar dişlere
uygulandığı, elastik kuvveti 80-85 gram olduğu ve alt ark telinde ankraj bend
bükümleri verildiği ve premolar dişlere root tipping springler uygulandığı
için, bu grupta alt molarlarda belirlenen ankraj kaybı, 3D-BMD grubuna göre
önemli düzeyde daha azdır. Alt keser protrüzyonu bakımından gruplar benzerdir.
10. Her iki
distalizasyon grubunda, sistem içinde kullanılan intermaksiller sınıf II
elastiklerin etkisi ile alt molar dişlerde belirgin miktarda ekstrüzyon
belirlenirmiştir.
11. Her iki
distalizasyon grubunda da, overjet ve overbite önemli miktarda azalmıştır.
12. Her iki
distalizasyon grubunda da, okluzal düzlem açısında önemli bir artış olmuştur.
13. Alt
dudak, her iki distalizasyon grubunda da, üst kesici dişlerdeki ekstrüzyon ve
alt kesici dişlerdeki protrüzyonun etkisi ile ileri yönde hareket etmiştir.
3D
bimetrik maksiller distalizasyon ve Begg intraoral distalizasyon grupları ile
mandibuler dental arkta meydana gelen ankraj kaybı, sistemlerin en büyük
dezavantajı, bunun yanı sıra, estetik kaygıya yol açmamaları sebebiyle hastalar
tarafından kolay kabullenilebilmeleri ve sınıf I molar ilişkiye ulaşma
sürelerinin kısa olması ise önemli avantajlarıdır. Her iki yöntemde de başarılı
tedavi sonuçları, hastaların, yöntemlerin dentofasiyal yapılar üzerine etkileri
göz önünde bulundurularak seçilmesi ile elde edilebilecektir.
VI. KAYNAKLAR
1.
Altuğ, A.T., Erdem, D. (1999).
Ortodontik aygıtların tarihsel gelişimi ve Türkiye’de ortodonti. Türk
Ortodonti Dergisi 12: 120-129.
2.
Aras, K. (1993). 3D bimetrik maksiller
distalizasyon arklarının dentofasiyal sisteme etkilerinin sefalometrik olarak
incelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Enstitüsü, Ankara.
3.
Arat, M., Erdem, D., Alaçam, A., Gökalp, H. (2001a). 3D bimetrik maksiller distalizasyon arkları ve Begg intraoral
distalizasyon sisteminin dentofasiyal yapılar üzerine etkilerinin
karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Gazi Üniv. Diş Hek. Fak. 2. Uluslararası
Bilimsel Kongresi, 4-6 Haziran 2001, Ankara.
4.
Björk, A.,
Skieller, V. (1983). Normal and abnormal growth of the mandible. A
synthesis of longitudinal cephalometric implant studies over a period of 25
years. Eur. J. Orthod. 5: 50-55.
5.
Doğanay, A. (1996). Üst birinci molar
distalizasyonunda bimetrik distalizasyon arklarının klinik etkinliğinin
araştırılması. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,
İstanbul.
6.
Erdem, D., Altuğ, A.T. (1999). 3D
maksiller bimetrik distalizasyon sistemi ile Angle sınıf II tedavisi: Vaka
sunumu. Türk Ortodonti Dergisi 12: 104-112.
7.
Harnick, D.J. (1998). Case Report:
Class II correction using a modified Wilson bimetric distalizing arch and
maxillary second molar extraction. Angle Orthod. 68: 275-280.
8.
Henrıkson,
B. (1993). Treatment effects of the double loop distalizing
arch wire in non extraction treatment. The European Begg Society of
Orthodontics, 16th Congress, San Sebastian 19-24 May 1993.
9.
İşeri, H., Solow, B. (1990). Growth
displacement of maxilla in girls studied by implant method. Eur. J. Orthod.
12: 389-398.
10. Luppanapornlarp, S., Johnston, L.E. (1993).
The effects of premolar extraction: A long term comparison of outcomes in
clear-cut extraction and nonextraction Class II patients. Angle Orthod. 63:
257-272.
11. Muse, D.S., Fillman, M.J., Emmerson, W.J., Mitchell,
R.D. (1993). Molar and incisor changes with Wilson rapid molar
distalization. Am. J. Orthod. Dentofac. Orthop. 104: 556-565.
12.
Nielsen, I.L. (1989). Maxillary
superimposition: a comparison of three methods for cephalometric evaluation of
growth and treatment change. Am. J. Orthod. Dentofac. Orthop. 95: 422-431.
13. Rana, R., Becher, M.K. (2000).
Class II correction using the bimetric distalizing arch. Semin Orthod. 6:
106-118.
14.
Reddy, P., Kharbanda, O.P., Duggal, R., Parkash, H. (2000). Skeletal
and dental changes wıth nonextraction Begg mechanotherapy in patients wıth
Class II division 1 malocclusion. Am. J. Orthod. Dentofac. Orthop. 118: 641-648.
15.
Üçem,
T.T., Yüksel, S., Okay, C., Gülşen, A. (2000). Effects of a
three-dimensional bimetric maxillary distalizing arch. Eur. J. Orthod. 22: 293-298.
16. Wilson, W.L. (1978). Modular orthodontic
systems. Part 1. J. Clin. Orthod. 11: 250-278.
17. Wilson, W.L., Wilson, R.C. (1980).
New treatment dimensions with first phase sectional and progressive edgewise
mechanics. J. Clin. Orthod. 14: 607-627.
18. Wilson, W.L., Wilson, R.C. (1984).
Modular 3D appliances. Problem solving in edgewise, straightwire and lightwire
treatment. J. Clin. Orthod. 8: 272-281.
19.
Wılson,
W.L., Wılson, R.C. (1987). Multidirectional 3D
functional Class 2 treatment. J. Clin. Orthod. 21: 186-189.
20.
Wılson,
W.L., Wılson, R.C. (1988). Enhanced Orthodontics.
Book 1-2. RMO.
21.
Yüksel,
S., Gülşen, A., Üçem, T.T. (1996). Modifiye 3D
Bimetrik Maksiller Distalizasyon Arkı ile molar distalizasyonu. Türk Ortodonti Dergisi 9: 229-235.
VII. EKLER
a)
Mali Bilanço ve
Açıklamaları
Ankara Üniversitesi
Bilimsel Araştırma Fonu’ndan temin edilen toplam destek miktarı 1.397.812.000
Türk Lirasıdır. Bu destek ile temin edilen
malzelemeler aşağıda sıralanmıştır.
Birinci
İntraoral Distalizasyon Yöntemi : 3D
Bimetrik Maksiller Distalizasyon Arkları
|
|
Malzeme
|
Adet
|
|
1
|
3D bimetrik
maksiller distalizasyon arkları
|
25 adet
|
|
2
|
0.022” slotlu
braket setleri
|
25 adet
|
|
3
|
Molar bant
|
100 adet
|
|
4
|
Molar tüp
|
100 adet
|
|
5
|
Nitinol ark
teli (0.014”)
|
50 adet
|
|
6
|
Nitinol ark
teli (0.016”)
|
50 adet
|
|
7
|
Nitinol ark
teli (0.018”)
|
50 adet
|
|
8
|
Nitinol ark
teli (0.019”X 0.025”)
|
50 adet
|
|
9
|
Muhtelif
elastikler
|
200 adet
|
İkinci
İntraoral Distalizasyon Yöntemi : Begg
İntraoral Distalizasyon Sistemi
|
|
Malzeme
|
Adet
|
|
1
|
Begg braket
setleri
|
25 adet
|
|
2
|
Molar bant
|
150 adet
|
|
3
|
Molar tüp
|
150 adet
|
|
4
|
Australian ark
teli (0.014”)
|
5 adet
|
|
5
|
Australian ark
teli (0.016”)
|
5 adet
|
|
6
|
Australian ark
teli (0.018”)
|
5 adet
|
|
7
|
Muhtelif
elastikler
|
200 adet
|
Diğer
Malzemeler:
|
|
Malzeme
|
Adet
|
|
1
|
AGFA Film
Banyosu
|
1 adet
|
|
2
|
Ortodontik
Çizim Kağıdı
|
1 adet
|
b)
Makine ve
Teçhizatın Konumu ve İlerideki Kullanımına Dair Açıklamalar (BAP Demirbaş
numaraları dahil )
Çalışmada
kullanılan malzemeler, sarf malzemeleridir. Her hasta için özel olarak temin
edilip kullanılmaktadır. Sadece 3D bimetrik maksiller distalizasyon arkları,
gerekli dezenfeksiyon ve sterilizasyon işlemlerine tabi tutulduktan sonra
tekrar kullanılmıştır.
c)
Teknik ve Bilimsel
Ayrıntılar (varsa Kesim III'de yer almayan analiz ayrıntıları)
d)
Sunumlar
(bildiriler ve teknik raporlar)
Sözlü
Sunum:
1. Altuğ AT, Erdem D. Effects of 3D Maxillary Bimetric Distalizing Arches on Dentofacial
Structures. Balkan Stomatognathics Congress, 12-15.Nisan.2000, Selanik,
Yunanistan.
Poster
Sunumları:
1. Altuğ AT, Erdem D. Angle Class II Treatment with 3D Maxillary Bimetric Distalizing Arches
(Case Report). Ankara Ortodonti Derneği Sempozyumu, 21-24.Ekim.1999,
Antalya, Türkiye.
2. Altuğ AT, Erdem D.
Effects of 3D Maxillary Bimetric Distalizing Arches
on Dentofacial Structures. Türk Ortodonti Derneği Kongresi, 13-16.Haziran.2000,
İstanbul, Türkiye.
3. Arat M, Erdem D, Alaçam A, Gökalp H. 3D bimetrik
maksiller distalizasyon arkları ve Begg intraoral distalizasyon sisteminin
dentofasiyal yapılar üzerine etkilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi.
Gazi Üniv. Diş Hek. Fak. 2. Uluslararası Bilimsel Kongresi. 4-6.Haziran.2001,
Ankara, Türkiye.
4.
Altug AT, Erdem
D.
Comparison of 3D bimetric maxillary
distalizing arches and cervical headgear: dentofacial effects. 79. Avrupa
Ortodonti Derneği Kongresi (79th European Orthodontic Society Congress), 13-17.
Haziran. 2003, Prag, Çek Cumhuriyeti.
e)
Yayınlar:
1.
Altuğ AT, Erdem D. 3D maksiller bimetrik distalizasyon sistemi ile Angle
sınıf II tedavisi. Türk Ortodonti Dergisi, 12(2): 104-112, 1999.
2.
Erdem D, Altuğ AT. 3D maksiller bimetrik distalizasyon sistemi ile Angle
sınıf II malokluzyonun tedavisi. Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi
Dergisi, 27(2):179-189, 2000.
Doktora
Tezi:
Hazırlayan: Dr.
Ayşe Tuba Altuğ
Danışman:
Prof.Dr. Dilek Erdem
Tez
Konusu: 3D Bimetrik Maksiller Distalizasyon Arkları ve Servikal
Headgear’in Dentofasiyal Yapılar Üzerine Etkilerinin İncelenmesi.
Savunma
Tarihi: 17.05.2002
Doktora
Tezi:
Hazırlayan: Dr.
Fethi Arda Alaçam
Danışman:
Prof.Dr. Dilek Erdem
Tez
Konusu: Begg İntraoral Distalizasyon Sisteminin Dentofasiyal
Yapılar Üzerine Olan Etkilerinin İncelenmesi.
Savunma Tarihi: 16.12.2003
