Hz. Mûsâ-Hızır (as) Kıssası'nın tasavvufî yorumu
Özet
Tezde Hz. Musa'nın Hızır'a (as) Allah (cc) tarafından yönlendirilmesinin ya da gönderilmesinin Hz. Musa açısından sebep ve sonuçları üzerine bir değerlendirme yapıldı. Üç bölümlük tezin birinci bölümünde kendisine Allah (cc) tarafından rahmet ve ilim verilen Hızır'ın (as) kimliği ve sıfatları üzerinden duruldu. Hızır'ın (as) şeriatine ve Hz. Musa'nın itirazlarına değinildi. İkinci bölümde Hz. Musa'nın kimliği, karakteri ve ukdeleri ele alındı. Hz. Mûsâ'nın çalkantılı hayatının netîcesinde dilinde oluşan tutukluk ve nefsinde oluşan gadab, havf, acelecilik, akılcılık, gam, dayk-ı sadr gibi ukdeler/düğümler âyetler ekseninde îzâh edilmeye çalışıldı. Üçüncü bölümde ise Hz. Musa'nın nefsindeki bu ukdeler ile Hızır'a gönderilmesi arasındaki muhtemel bir irtibata işaret edildi. Hz. Musa'nın Hızır'dan taleb ettiği rüşd kavramı, nefsindeki bu ukdeler bağlamında yorumlandı. Hızır'ın (as) "gemiyi delmesi, gulâmı öldürmesi ve duvarı ikâme etmesi" ile Hz. Musa'nın geçmişte yaşadığı olaylar arasındaki ilginç bağlantılara dikkat çekildi. Sığır kesme olayında İsrâiloğulları'nın lüzumsuz suallerine sabırla ve gadablanmadan cevaplar veren Hz. Musa'nın bu sabırlı tavrı "Hızır'ın ledün ilmi sâyesinde nefsî ukdelerinden kurtulmuş olabileceği" ihtimali çerçevesinde değerlendirildi.