İstiklal Harbi'nde Türk askeri sağlık hizmetleri
Özet
Askeri sağlık hizmetleri, askerlerin sağlığını korumak, hastalandıklarında veya yaralandıklarında tedavilerini yapmak ve ordunun sağlık düzeyini yükseltmek için yapılan planlı çalışmaların tamamıdır. Tarih boyunca Türk ordularında sağlık hizmetleri konusuna önem verilmeye gayret edilmiş, ancak verilen hizmetin yeterliliği dönemin koşullarına göre değişme göstermiştir. Bir zaferin kazanılmasında askeri plan ve savaş kabiliyetinin yanı sıra iyi hazırlanmış bir sağlık hizmeti organizasyonu da şarttır. Selçuklular ve Osmanlılar döneminde ordulara sağlanan sağlık hizmeti desteği en ileri seviyeye çıkmıştır. Ancak Osmanlı İmparatorluğu'nda başlayan gerileme ile birlikte 17. yüzyıldan itibaren sağlık alanında da gerileme başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde savaşlarda karşılaşılan sağlık sorunlarının çözümü için tıp okullarının kurulması, Kızılay'ın devreye sokulması ve Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nin açılması gibi bazı tedbirlerin alındığı görülmektedir. Fakat alınan tedbirlere rağmen savaşlarda sunulan sağlık hizmetleri bir türlü istenen düzeyde olmamıştır. Ancak İstiklal Harbi'nden hemen sonra hazırlanan Sıhhi Rapor ve dönemin arşiv belgeleri dikkate alındığında Milli Mücadele süresince, kıt kaynaklar ve yetersiz sayıdaki sağlık personelinin oldukça etkin bir şekilde kullanıldığı ve başarılı bir sağlık hizmetinin verildiği anlaşılmaktadır. Harbin hemen başında bir sıhhiye teşkilatının kurulması, sağlık teşkillerinin düzenlenmesi, sıhhiye bölükleri ve hastaneler kurulması, personel eksikliğinin giderilmesine yönelik alınan tedbirler son derece önemlidir. Bunların yanı sıra İstiklal Harbi'nde en büyük başarı bulaşıcı hastalıklarla mücadele alanında gösterilmiştir. Kurulan temizlik merkezleri, aşı üretilmesi ve tatbiki, yapılan tedaviler ve beslenme konusundaki düzenlemeler sayesinde bu hastalıkların askerin savaşma gücünü yok etmesi engellenmiştir. Anahtar Kelimeler: Askeri Sağlık Hizmetleri, İstiklal Harbi, Kızılay, Sıhhi Rapor, Arşiv Belgeleri.