Üniversite yerleşkeleri için kuruluş yeri seçimi: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi örneği
Özet
Bu çalışmada üniversite yerleşkeleri için kuruluş yeri seçimini ve bunu belirleyen stratejileri ortaya koymak amaçlanmıştır. Üniversite yerleşkeleri ile ilgili literatürde sınırlı sayıda çalışmanın olduğu ve dar bir çerçevenin mevcut olduğu görülmektedir. Bu çalışma kapsamında öncelikle üniversite kavramı ve işlevi, üniversite kurumunun tarihsel olarak gelişimi, şehir-üniversite ilişkileri, yerleşke kavramı, üniversite yerleşkelerinde alan kullanımı, yerleşkelerin seçim kriterleri, tasarım ilkeleri ve Türkiye’de üniversite yerleşke örnekleri incelenmiştir. Üniversite yerleşke seçim stratejileri, ülke ve bölge düzeyinde yer seçim kararı, şehir düzeyinde seçim kararı ve üniversite kampüsünün şehir-yakın çevreyle olan ilişkileri, üniversite kampüsünün şehir ve bölgeye katkılarının olduğu gözlenmektedir. Çalışmada örnek olarak seçilen Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Esenboğa Merkez Külliyesinin yer seçimleri ile ilgili olarak çeşitli kaynaklardan toplanan veri ve bilgiler kullanılarak değerlendirme yapılmıştır. Çalışma kapsamında ilçe sınırlarında yapılmış olan uygulama imar planları ile parselasyon planları Belediye İmar ve Şehircilik Müdürlüğünden temin edilmiştir.
İnceleme sonuçlarına göre Üniversitelerin kuruluş yerleri; bireysel, toplumsal ve ekonomik katkıları bakımından büyük önem taşıdığı ve üniversite öğrenimini sürdüren öğrenciler, şehir esnafı için oldukça önemli bir gelir kaynağı olarak görüldüğü ortaya konulmuştur. Bu bağlamda üniversite yerleşke alanı seçimi de şehir için oldukça önemli bir etken olmaktadır. Üniversitesinin kuruluş yeri seçiminin yerel ekonomik kalkınmaya olan etkisi ile yer seçim etkileri yönünden incelenen Yıldırım Beyazıt Üniversitesi yerleşke seçiminin; olumlu ve/veya olumsuz yönlerinin olduğu, ancak şehir düzeyinde şehir ve yakın çevresi ile olan ilişkiler, şehre ve bölgeye katkılarının olduğu gözlenmiştir. Üniversitelerde yer seçimi işlemleri ve özellikle yer seçiminin; mevzuatta açıkça belirlenmiş olması ve bu amaçla içinde gayrimenkul geliştirme ve yönetimi uzmanlarının yer alacağı komisyonların kurulması ve komisyon çalışmalarının sonuçlarına göre karar verilmesinin daha isabetli olacağı vurgulanmalıdır.