Dolaylı mülkiyet kavramına bir bakış: Finlandiya örneği
Özet
Dünyanın en gelişmiş ülkelerinden biri olan Finlandiya, kat mülkiyetine ilişkin özgün bir sisteme sahiptir. Finlandiya’daki apartman bloklarının hemen hemen hepsi, konut şirketleri olarak örgütlenmiş tüzel kişiliklerin mülkiyet ve yönetiminde bulunmaktadır. Dolaylı mülkiyet olarak adlandırılan ancak aslında hisse mülkiyetinin söz konusu olduğu sistemde genellikle her bir bağımsız bölümün zilyetlik hakkı, belirli sayıdaki hissenin satın alınması yoluyla kazanılmaktadır. Zilyetlik hakkı vermeyen ve daha ziyade yatırım amaçlı kullanılan gayrimenkul şirketleri de mevcuttur. Ayrıca, devletin veya bazı kurumların sosyal amaçla oluşturdukları bir sistemde kira ile dolaylı mülkiyet arasında farklı bir yapının daha olduğu gözlenmektedir.
Dolaylı mülkiyet sisteminin temel avantajı, tapu devir işlemlerindeki masrafları ve bürokratik prosedürleri azaltmak veya ortadan kaldırmaktır. Çok önemli bir başka avantaj da, konut sahibi olmak isteyenlerin faiz ve bankacılık sistemi içine dâhil olmaksızın bunu gerçekleştirebilmesine imkân verilmesidir. İnceleme sonuçlarına göre Finlandiya’daki kişilerin tapu devrine tercih ettikleri bu sistemin veya benzerlerinin Türkiye’de kullanımının da mümkün olabileceği, ancak bu yönde 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu başta olmak üzere ilgili mevzuatta düzenleme yapılması gerektiği ve yönetim şirketlerin çalışma koşullarının düzenlemesi ile bu şirketlerde görev alacak gayrimenkul geliştirme ve yönetimi uzmanlarının görev ve yetkilerinin tanımlanması gerektiği görülmektedir.