İngiltere’nin Diyarbakır Konsolosluğu: Açılışı ve İlk Dönem Faaliyetleri (1854-1860)*
Özet
İngiltere’nin Diyarbakır Konsolosluğu’nun açılışı ve ilk dönem
faaliyetlerini incelediğimiz bu çalışma temel olarak, söz konusu
konsolosluğun İngiliz Milli Arşivleri’nde (The National Archives-TNA)
bulunan kendi kaynak ve raporlarına göre hazırlanmıştır.
İngiltere’nin Diyarbakır’a atanan ilk konsolosu William Richard
Holmes, 28 Ekim 1854’te Diyarbakır’a gelerek görevine başlamıştır.
Burada yaklaşık altı yıl görev yapan Holmes, görevinin ilk yıllarında Kırım
Harbi’nin bölgede neden olduğu askeri hareketliliğin yanı sıra, bölgenin
kendine özgü dâhili meselelerine dair de önemli değerlendirmelerde
bulunmuştur. Diyarbakır gibi Osmanlı Anadolu’sunun mühim bir
vilayetinde İngiliz konsolosu olarak görev alan Holmes’ın
değerlendirmeleri, sadece Diyarbakır’ın değil genel anlamda tüm bölgenin
nabzını tutması hasebiyle bu noktada bizlere tarih adına önemli ipuçları
sunmaktadır