Kamu kurumları adına tescil edilmiş taşınmazlara ilişkin el atma nedeni ile tazminat davaları ve Tübitak Gebze yerleşkesi örneği
Abstract
Kamu kurumlarının, hizmet sunmak amacıyla ihtiyaç duydukları taşınmazları edinme
yollarından biri de kamulaştırma işlemidir. Kurumlar kamulaştırma yaparken kanun ve
ilgili mevzuat çerçevesinde işlem yapmak zorundadırlar. Bu işlem esnasında mevzuatta
belirtilen usulün dışına çıkılan hallerde, yapılan işlem haksız fiil olarak nitelendirilmekte
ve hukuk uygulamasında kamulaştırmaya konu taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığı
kabul edilmektedir. Ancak tapuda kamu idareleri adına tescil edilmiş taşınmazlar için
açılan davalarda da bu nitelendirmenin uygulanması usul ve hukuka uygunluk
yönlerinden birçok sorunu beraberinde getirmektedir.
Bu çalışmanın amacı; özellikle 1983 yılı öncesi kamulaştırılarak tapuda idare (Türkiye
Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu-TÜBİTAK) adına tescil edilmiş olan
taşınmazlara ilişkin olarak açılan tazminat davaları sonucu uygulamada yapılan hatalar
nedeni ile kamu kurumlarının mükerrer olarak yüksek tutarlarda tazminat ödemek
zorunda kalmasının usule ve hukuka aykırı yönleri ortaya konularak farklı çözüm
önerilerinin sunulmasıdır. Çalışmada mevzuat hükümleri, doktrin görüşleri, yargı
kararları ve örnek davalardaki uygulamaların değerlendirilmesi yapılarak genelleme
yapılması yoluna gidilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; tapuda idare adına tescilin göz
ardı edilmesinin yanlış olduğu, açılacak davanın niteliği ve usulünün farklı olması
gerektiği, öncelikle tapunun iptali ile taşınmazın eski malike geri dönmesi gerektiği ve bu
taşınmazlara ilişkin olarak kanunda yeni düzenleme yapılmasının hukuki bir zorunluluk
olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Diğer yandan mahkemelerce alınan bilirkişi raporlarının
değerleme bilimi ve standartlarının temel ilkelerine uygun olmadığı, yetersiz bilirkişi
raporlarına dayalı olarak mahkemece kararlarının tesis edildiği saptanmıştır. Gerek kamu
ve özel kurumlarda, gerekse mahkemelerce bilirkişi olarak üniversitelerin gayrimenkul
geliştirme ve yönetimi bölümleri lisans ve lisansüstü programlarından mezun uzmanların
görevlendirilmesi yoluyla değerleme ve gayrimenkul geliştirme işlemlerinin kalitesinin
yükseltilmesi mümkün olabilecektir