İç Anadolu bölgesinde bulunan Tabanidae (Diptera) türleri üzerinde araştırmalar
Abstract
Bu çalışma ile iç Anadolu Bölgesinde bulunan Tabanidae türleri, bunların habitatları ve mevsimsel dağılışları incelenmiştir. Bu amaçla 1984-1986 yılları arasında tç Anadolu Bölge sinde Ankara, Çankırı, Çorum, Eskişehir, Kayseri, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Sivas ve Yozgat illerine gidilmiştir. Bu illerde farklı vejetasyon ve yüzey şekillerine sahip olan yerler çalışma merkezleri olarak seçilmiş; çalışma merkezle rinde Tabanidae örnekleri genellikle göl çevresindeki çayırlar, dere kenarlarındaki ekili alanlar ve orman açıklıklarında bulunmuştur, örnekler konakçı üzerinden tek tek el ile alınarak veya konakçıdaki tabanid üzerine siyanürlü öldürmü şişeleri kapatılmak suretiyle toplanmıştır. Bu çalışmada toplam 3434 Tabanidae örneğinden 9 cinse ait 51 tür tesbit edilmiş; bunlardan 32 tür İç Anadolu Bölgesinden, Hybomitra (Sipala) acuminata Loew, 1858 türü ise Türkiye'de ilk kez bildirilmiştir, Tesbit edilen türlere ait en önemli morfolojik özellikler ve bunların teşhisinde rol oynayan morfolojik farklılıklar teşhis anahtarı şeklinde düzenlenmiştir. Bulunan Tananidae türlerinin %19.9'unu Tabanus bromius Linne, 1761/ %12.4'ünü T. bifarius Loew, 1858^ %11.9'unu r. autumnalis Linne, 1761, %6.24'ünü T. glaucopis Meigen, 1820, %3.11'ini T. unifasciatus Loew, 1858. %3.02'sini T. leleani Austen, 1820, %2.32'sini t. lu- natus Fabricius, 1794, %1.83'ünü r. eggeri Schiner, 1868,%1.10'unu T. spectabllis Loew, 1858, %0.93'ünü T. exclusus Pandelle, 1883, %0. 72' sini t. cordiger Meigen, 182 0 ve T. quatuornotatus Meigen, 1820, %0.40'mi T, indrae Gauzer, 1839, %0.37'sini T.simovae Leclercq, 1969, %0.34'ünü T.miki Brauer 1880 ve T. spodopterus Meigen, 1820, %0.20'sini T. reqularis Jaennicke, 1866/ %0.11'ini T. fraseri Austen, 1925 / %0.06 'sxni T. briani Leclercq, 1962, %0.03'ünü T. oppugnator Austen, 1925 ve T. tergestinus Egger, 1959, %7. 77 'sini Haematopota sewelli Austen, 1920, %3.11'ini H» plu- vialis Linne, 1761, %1.92'sini H. kemali Szilady, 1923; %1.80'ini H.bigoti Gobert, 1881, %1.10'unu h. hennauxi Leclercq, 1967; %0.64'ünütf. pavlovskii Hauser, 1960, %0. 34 'ünü H.italica Meigen, 1804, %0.11'ini H. latebricola Austen, 1925, %0. 087 'sini H. pallens Loew, 1960, %0.03'ünü H. crassicomis Wahlbergi, 1848, %4.8'ini chrysops (Heterochrysops ) flavipes Meigen 1804, %1.25 Ch, (Chysops) pictus Meigen, 1820, %0.58'ini Ch. (Peter- senichrysops) buxtoni Austen, 1822, %0.3'ünü Ch. (Chrysops) caecutiens Linne, 1761, %0.087'ni Ch. ( Petersenichrysops ) hamatus Loew 1855, %0.4'sini Hybomitra (Hybomitra) ciureai Seguy, 1937, %0.3'ünü H. (Hybomitra) expollicata Pandelle, 1883; %0.087'sini H. (Hybomitra) ukraimca Olsufjew, 1952, %0.06'sinl H. (Moucheamyia) decora Loew 1858, %0. 03 'ünü Hybomi t ra (Sipo- la) acuminata Loew 1858, %3.02'sini Atylotus flavogutta- tus Szilady, 1915, %0.20'sini A. hendrixi Leclercq,1967, %0.03'ünü a. agricola Wiedemann 1822, %0.93'ünü silvius (Nemo- rius) vitripennis Meigen, 1820, %0.03'ünü S. (Nemorius) irri- tans Ricardo, 1901 ve S. (Silvisg) variegatus Fabricius 1805, %5.00'mx Dasyrhamphis umbrinus Meigen, 1820, %0.03'ünüD. nigritus Fabricius, 1794, %0.49'unu Therioplectes tricolor Zeller, 1842 ve %0.087'sini Philipomyia aprica Meigen, 1820 oluşturmuştur. Bu türlere ait orijinal şekiller çalışmanın sonuna eklenmiştir. Tabanidae türlerinin konakçılara göre dağılımında Tabanus autumnalis ' in (%22.5) en fazla sığırlarda, Tabanus bromius 'un (%19.2) merkeplerde, DasyPhamphis umbrinus 'un (%50.9) atlarda, Chrysops (Heterochrysops) flavipes ' in (%0.01) sadece insanda bulunduğu anlaşılmıştır, Tabanus bromius, Tabanus guatuornotatus, Tabanus indrae, Tabanus leleani, Dasyrhamphi s umbrinus ve Tabanus regularis meskenlerde sırasıyla %82.8, %10,1, %3.03, %2. 02, %1.01 oranında bulunmuştur. îç Anadolu Bölgesinde Tabanidae türlerinin mayıs ayının başlangıcından ağustos ayının sonuna kadar konakçıları üzerinde bulunduğu; mayıs ayında (%0.2) ortaya çıkan Tabanidae türlerinin, haziran (%41.4) ve temmuz (%56.3) aylarında arttığı, buna karşılık ağustos ayında (%2) oldukça azaldığı, eylül ayın da ise hiçbir Tabanidae örneğine rastlanılmadığı tesbit edilmiştir.