GÖRÜCÜ USULÜ VE ANLAŞARAK EVLENEN BİREYLERİN ÇEŞİTLİ SOSYAL PSİKOLOJİK FAKTÖRLER YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI
View/ Open
Author
ÇİMEN, Ş. Eser (Yazar)
HOVARDAOĞLU, Selim (Tez Danışmanı)
Metadata
Show full item recordAbstract
Yatırım modeli, yakın iliskilerde baglanım düzeyinin saptanması açısından önemli ve güçlü kuramlardan biridir. Bu kuram iliskilerde baglanımın, iliski doyumunda ve yatırımındaki artıs ve seçeneklerin niteligini degerlendirme düzeyindeki azalma dogrultusunda gelistigini öngörmektedir. Bireyler iliskilerinden doyum sagladıkları oranda iliskilerine yatırım yapmakta, buna baglı olarak alternatiflere daha az yönelme egilimi göstermektedirler. Bu arastırmada, görücü usulü ve anlasarak evlenen bireyler, baglanım düzeyleri (iliski doyumları, seçeneklerin niteligini degerlendirme sekli ve iliski yatırımı); kıskançlık düzeyleri, kıskançlıkla ilgili bir takım tepki ve görüsler ile benlik saygı düzeyleri açısından karsılastırılmıstır. ğliskiye baglanım düzeyinin kıskançlık ve benlik saygısı üzerinde farklı etkileri olup olmadıgına da bakılmıstır. Arastırmaya; 84’ü kadın, 66’sı erkek; 86’sı anlasarak, 64’ü görücü usulü evlenmis 150 kisi katılmıstır. Ölçme aracı olarak; demorafik bilgi formu, ğliski ğstikrarı Ölçegi (ğğÖ), Romantik Kıskançlık Ölçegi (RKÖ) ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçegi kullanılmıstır. Arastırma sonucunda; ğliski doyumunun en iyi yordayıcılarının, iliski yatırımı, 2. tür tetikleyiciler (esin farklı yakınlık derecesinden biri ile cinsel birlikteligi), belirtilen kıskançlık düzeyi, kıskançlık durumunda verilen bilissel tepkiler, kıskançlıkla basetmede umursamama ve konusma yöntemlerine basvurmanın oldugu görülmüstür. Bu degiskenlerden sadece bilissel tepkilerin iliski doyumunu olumsuz yönde yordadıgı görülmüstür. Bu da bilissel tepkilerin iliski doyumunu düsürdügüne isaret etmektedir. Ayrıca bu arastırmada, yatırım modelinin öne sürdügü yönde bulgular elde edilmis, bireylerin iliski doyumu ve yatırımı arttıkça, seçeneklerin niteligini olumlu degerlendirme oranının düstügü görülmüstür. Bu arastırmada, elde edilen diger bulgulara göre, anlasarak evlenen bireyler görücü usulü evlenen bireylere oranla daha fazla iliski doyumu belirtmislerdir. Katılımcıların kıskançlık düzeylerine bakıldıgında cinsiyet ve evlilik seklinin herhangi bir etkisi olmadıgı, ancak baglanım düzeyi arttıkça belirtilen kıskançlık düzeyinin ve tüm kıskançlık tetikleyicilerine gösterilecegi belirtilen kıskançlık düzeyinin arttıgı gözlenmistir. Kadınlar kıskançlık durumunda daha fazla duygusal ve bilissel tepki vermekte, yine artan iliski yatırımı duygusal ve bilissel tepki verme olasılıgını arttırmaktadır. Kıskançlıkla basetmede yıkıcı yöntemlere (çıkıs, umursamama) basvurmada cinsiyet farkı görülmezken, yapıcı (konusma, baglılık) yöntemlere daha çok kadınlar basvumaktadırlar. ğliski doyumu arttıkça konusma yöntemine basvurma sıklıgı artmaktadır. Kıskançlıgın olumlu etkilerine iliskin görüslere katılma düzeyi bakımından katılımcılar arasında herhangi bir fark gözlenmezken, olumsuz etkilerine kadınların ve görücü usulü evlenen bireylerin daha fazla katıldıgı görülmektedir. Ayrıca iliski yatırımının yüksek olması kıskançlıgın olumlu degerlendirilmesine neden olmaktadır. Benlik saygı düzeyi karsılastımasında ise, cinsiyet ve evlilik sekli yönünden bir farka rastlanmamıs, baglanım üzerinde de her hangi bir etkisi gözlenmemistir