TÜRK ANAYASA HUKUKUNDA ANAYASA BAŞLANGIÇ KISIMLARI
View/ Open
Author
SUNAY, Zühal Aysun (Yazar)
ÖDEN, Merih (Tez Danışmanı)
Metadata
Show full item recordAbstract
Başlangıç kısımları, Anayasayı yapanların iradesiyle, Anayasaların felsefesini, yapıldıkları dönemin siyasi ve sosyal koşullarını, yapılış nedenlerini, dayandıkları temel ilke ve değerleri açıklayan ve Anayasaların başında yer alan metinlerdir. Başlangıç kısmına yer veren ilk Anayasa 1787 tarihli Amerika Birleşik Devletleri Anayasasıdır. Başlangıç kısmının Avrupa Anayasalarındaki ilk örneği ise, 1791 tarihli Polonya Anayasası Başlangıcıdır. Bu anayasaların ardından devletlerin Anayasalarına Başlangıç kısmı eklemesi bir gelenek halini almıştır. Anayasa Başlangıçları çoğunlukla edebi bir dille yazılan felsefi metinler olması nedeniyle, bu metinlerin hukuki değerinin olup olmadığı hem öğretide hem de uygulamada tartışma konusu olmuştur. Başlangıç kısmının hukuki değeri Anayasanın kendi metninde yer alan bir hükümle belirlenebilir ( 1961 ve 1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasalarının 156 ve 176. maddelerindeki düzenlemeler gibi). Böyle bir hüküm yoksa işleyen bir Anayasa Yargısı mekanizmasının olduğu ülkelerde Başlangıç kısmının hukuki değeri, Anayasa Mahkemesi tarafından verilen kararlar ışığında belirlenebilir. Türk Hukukunda 1961 Anayasası\' nını 156. maddesi ve 1982 Anayasası\' nın 176. maddesi ile Anayasa metnine dahil edilen Başlangıç kısımları hukuki değere sahiptir. Nitekim Anayasa Mahkemesi de Başlangıç kısmını kararlarında yorumlama ölçüsü olarak, yani destek ölçü norm olarak kullanmıştır. Bununla birlikte bazen de, Mahkemenin Anayasaya uygunluk denetiminde Başlangıç kısmı, temel ölçü norm olmuştur. Ayrıca Yüksek Mahkeme,siyasi parti kapatma davalarında da Başlangıç ilkelerini siyasal alanın sınırını belirlerken kullanmıştır.