Haber yapmada ideoloji etkeni: 11 Eylül terör olayı örneği üzerine bir inceleme
Abstract
Bu çalışmada 11 Eylül 2001 tarihinde ABD’de Dünya Ticaret merkezi ve Pentagon binasına yapılan uçak saldırıları örnek olay olarak seçilmiş ve bu olayın Türk basınında nasıl haber yapıldığı incelenmiştir. Haber yapma, basının benimsediği farklı ideolojiler bağlamında ele alınmış dolayısıyla gazetelerin sunum farklılıkları temel sorun olarak belirlenmiştir. Bunun için ideolojileri birbirinden farklı olduğu bilinen iki gazete seçilmiştir: Egemen basını temsilen Hürriyet ve İslamcı basını temsilen Akit. Bu gazetelerin, olaydan sonra iki aylık süre içinde (12 Eylül-12 Kasım), olayla ilgili yaptığı tüm baş sayfa haberlerinin başlıkları, içerikleri ve haberde görüşlerine yer verilen kişilerin/kurumların iletileri, gazetelerin olaya ilişkin bakış açılarını ölçebilmek amacıyla öncelikle ilişki testine tabi tutulmuştur. Sonuçta gazetelerin ideolojisi ile 11 Eylül terör olayını haber yapmadaki tutumları arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca gazete haberlerinin başlıklarından, içeriklerinden ve haberlerde görüşlerine yer verilen kişilerin/kurumların iletilerinden örnekler verilmiştir. Nicel ve nitel bu bulgular aracılığıyla; Hürriyet gazetesinin 11 Eylül terör olayı haberlerini ABD’yi ve politikalarını destekler bir tutumla hazırladığı, Akit gazetesinin ise aksi bir tutumla ABD’ye ve politikalarına karşı haberler yaptığı bulunmuştur. Böylece iki farklı gazetenin haber yapma politikalarına ilişkin çıkarımlarda bulunulmuş, haber metinleri içindeki ideolojik farklılık sergilenmiş ve gazetelerin taraflı sunum yaptıkları ve bu taraflılığı haber yapmada kendi ideolojik çerçevelerine uygun bir seçme, sunma, yapılandırma ve biçimlendirme süreçlerini kullanarak ürettikleri sonucuna varılmıştır.